advertentie
De Hongaars-Oostenrijkse componist György Ligeti is maandag 12 juni in Wenen op 83-jarige leeftijd overleden. Samen met Karlheinz Stockhausen, Maurice Kagel en Pierre Boulez vormde hij de avant-garde (voorhoede) van de twintigste-eeuwse componisten. Hij schreef een aantal werken voor orgel.
Hij werd in 1923 in Hongarije geboren uit Hongaars-Joordse ouders. Het eerste deel van zijn leven werd sterk bepaald door nazisme en communisme. In 1941 werd hij toegelaten tot het conservatorium van Boedapest, waar hij orgel en muziektheorie ging studeren. Twee jaar later arresteerden de Duisters hem en zetten hem gevangen in een concentratiekamp. Hij overleefde de oorlog en vervolgde in 1945 zijn studie. In 1949 rondde hij die af. Een jaar later werd hij docent analyse, contrapunt en harmonieleer aan het conservatorium waar hij zelf gestudeerd had. Vanaf die tijd ondervond hij veel tegenwerking van de communistische censuurcommissie, die niets moest hebben van zijn experimentele muziek. In die tijd stond zijn werk onder invloed van de Hongaar Bela Bartok. Na het neerslaan van de Hongaarse opstand in 1956 vluchtte hij naar Oostenrijk en werd uiteindelijk Oostenrijks staatsburger. Met onderbrekingen werkte hij in Duitsland, waar hij soms ook langere tijd woonde in steden als Keulen, Berlijn en Hamburg. Hij was docent aan verschillende Duitse muziekopleidingen.
Als componist wilde Ligeti geen enkel muzikaal dogma aanhangen. Daarmee hield hij afstand van Stockhausen en Boulez, die het serialisme beoefenden. Hij gebruikte liever blokken van klank, waarvan de samenstelling beetje bij beetje veranderde. In andere composities gebruikte hij de techniek van de micropolyfonie.
Ligeti werd wereldwijd bekend toen de Amerikaanse filmmaker Stanley Kubrick zijn composities gebruikte als achtergrond bij zijn films. In zijn latere leven werd Ligeti’s muziek melodieuzer. Hij ontving veel onderscheidingen en prijzen.
Orgelwerken van Ligeti
Ricercare, Omaggio a Frescobaldi, 1953
Harmonies (1e étude), 1967
Coulée (2e étude), 1969
Volumina, 1961-62
© 2006 www.orgelnieuws.nl
