[RECENSIE] Jean Guillou – La Révolte des Orgues

Text Example

advertentie



Jean Guillou – La Révolte des Orgues

Guillou: La Révolte des Orgues, op. 69 pour Grand Orgue, huit orgues positifs et percussions

Wilhelm Friedemann Bach: Concerto voor twee klavieren in F

Guillou: Improvisatie

+ De alchemie van de Revolutie, documentaire door Thomasz Cichawa

Directie: Johannes Skudlik

Organisten: Jean Guillou, Roberto Bonetto, Winfried Bönig, Bernhard Buttmann, Silvio Celeghin, Franco Vito Gaiezza, Jürgen Geiger, Giampaolo Di Rosa, Jürgen Wolf

Slagwerk: Hélène Colombotti

www.jeanguillou-dvd.org

Productie: Oko films

2009

TT: 2:12

Uitvoering * * * *

Opname * * * * *

[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
Niemand zal willen ontkennen dat Guillou een controversiële figuur in de orgelwereld is. Ter gelegenheid van de heruitgave van de oude Philips opnamen (1966 – 1973), schreef Paul de Louit in Diapason (juli – augustus 2009) over het idiosyncratische (het hyperindividuele) van Guillou, over bizariteiten in zijn Bachspel en over een hysterische Toccata van Widor. Niettemin was De Louit lovend: latere opnamen waren niet karikaturaal, maar van een geheel eigen genialiteit en virtuositeit. En De Louit kende dan toch maar vijf stemvorkjes toe aan de box “Les Modernes”.

Nu en dan worden Guillou wel onheuse verwijten gemaakt. Zijn eigen syncretische versie van Liszt’s B.A.C.H. en zijn ad libitum passagewerk in Widors Allegro (Symphonie VI) zouden blijk geven van een respectloos omgaan met composities en van het negeren van de intenties van de componist. Het gezag van de authentieke beweging indertijd heeft Guillou’s aanzien hier te lande wellicht geen goed gedaan. Een relevante vraag is hier: “Wie is de rechtmatige mentale eigenaar van een muziekstuk?” De componist (die vaak niet meer in leven is)? Zijn of haar intenties wellicht, al dan niet achterhaalbaar? Of de actuele interpreet? Als ik Guillou goed begrepen heb, kiest hij voor deze laatste optie. Deze optie is niet nieuw in de muziekgeschiedenis, maar gaat minstens terug tot op de 19e eeuw. Hoe vrij ging bijvoorbeeld Liszt niet om met de scheppingen van Chopin? Over scheppen gesproken: Guillou beschouwt zichzelf als schepper van een kunstwerk, op het moment dat hij een compositie van een ander uitvoert. Een heel authentieke en legitieme manier van musiceren, mijns inziens. Zeker ook in het licht van diametraal tegenover elkaar staande uitvoeringen door authentiek georiënteerde organisten van bijvoorbeeld Bachwerken …

Behalve over het interpreteren van muziek heeft de maître ook gedacht en geschreven over orgelbouw. Zijn boek L’Orgue, Souvenir et Avenir (Het Orgel, Verleden en Toekomst) is in Frankrijk reeds voor de vierde maal herdrukt. Zijn vernieuwende en soms zelfs revolutionaire ideeën heeft hij ingebracht in de samenwerking met bijvoorbeeld Detlev Kleuker. Het schitterende instrument in Alpe d’Huez is er een sprekende getuige van. Zijn project op Tenerife, waar hij een orgel concipieerde bestaande uit acht kasten en twaalf klankensembles, ligt aan de basis van het monumentale werk La Révolte des Orgues, dat op 12 mei 2007 te Landsberg in première ging.

Van èn over dit werk is een DVD gemaakt. We horen de erudiete en visionaire Guillou sprankelend vertellen over zijn kunstwerk. Gedreven zet hij zijn visie op orgelkunst in de ruimste zin van het woord uiteen. We maken de voorbereidingen voor de uitvoering mee. Guillou, omgeven door zijn ‘team’, druk gebarend, zoekend naar oplossingen en vloeiend Duits sprekend. De meer dan enthousiaste uitvoerenden, die zich met grote concentratie toeleggen op het tot klinken brengen van de bedoelingen van de schepper – ja dat toch wel … En, komisch genoeg, dirigent Skudlik, die af en toe de weg kwijt lijkt te zijn in de Guillouaanse klankerupties.

Na de zinderende spanning van de revolutie volgt de ontspanning van Wilhelm Friedemann Bachs vrolijke Concerto. Het luistert nauw op zo’n portatiefje, maar Guillou maakt er samen met zijn kompaan een waar feestje van. Het publiek luistert ademloos.

Als bonus krijgen we nog een improvisatie; afgedwongen door Guillou’s mede-uitvoerenden en publiek … de meester ontkwam niet aan een toegift. In zijn eigen rapsodische stijl vindt Guillou zijn weg op het machtige orgel – meer machtig dan mooi – en in de kathedrale ruimte. We zien hem denken, analyseren, componeren à la moment, maar de grote spontaniteit blijft. Zijn toewerken naar het indrukwekkende slot verraadt hoezeer improviseren voor Guillou ook communiceren is.

Wie bereid is grensverleggende orgelkunst te ondergaan, wie warm wordt van virtuositeit in de oude traditie van Chopin, Liszt en later onder andere Dupré, wie ontroerd raakt van ware kathedrale monumentaliteit, kope deze DVD. [ARJEN VAN KRALINGEN]

[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]

© 2010 www.orgelnieuws.nl