Wie het prachtige Walcheren bezoekt, zal dat niet altijd doen vanwege de orgelschatten die het (schier)eiland telt. Toch mag de collectie er zeker zijn: het De Rijckere-orgel in de Oostkerk van Middelburg, het Duyschot-orgel in de Lutherse Kerk aldaar (Gustav Leonhardt vond het een reis waard om daar werken van John Blow op te nemen) en het Hess-orgel (?) te Gapinge, om er maar enkele te noemen. (Zie de site www.orgelsinzeeland.nl.) Recent is aan deze snoepdoos een spekje-voor-het-bekje voor de orgelliefhebber toegevoegd: het Edskes-orgel van de Gereformeerde Gemeente te Aagtekerke.
advertentie
Het aardige is dat de plaat begint en eindigt met Walcheren. Het lied ‘Waer dat men sich al keerd of wend’ is opgenomen in de Nederlandtsche Gedenck-clanck van Adriaen Valerius (1626) die te Veere woonde en Wisse besluit met een eigen variatiereeks over Psalm 81.
Alle werken, behalve Bachs Concerto in a, zijn koraalgebonden. Het instrument telt 29 registers (waarvan de Quint 1 ½’ van het Bovenwerk nog in reservering) en staat in een bescheiden ruimte, hoewel met een natuurstenen vloer. Verschillende registers als de Gamba en de Vox Celeste van het Hoofdwerk en de Viola van het Bovenwerk, maar ook de Roerquint 6’ van het Pedaal (een geschenk van de orgelmaker), maken het mogelijk mystieke klanken aan het orgel te ontlokken. Eerlijke strijkers, die ooit decennia lang onterecht waren verbannen uit de historiserende orgelbouw. Luister eens naar de Finale van Mendelssohns Sonate VI! Overigens zijn de gebruikte registraties te vinden op de site van Jan Wisse. Op de site staat ook een bonus track: de Finale uit Sonate I van Guilmant, met alle registraties erbij.
De klank van het instrument maakt grote indruk. Het pedaal geeft een stevig fundament zonder te overheersen; het volle werk is karakteristiek en geeft veel voldoening, terwijl de klank mooi belijnd blijft.
Wisse laat horen hoe veelzijdig het toch niet heel grote instrument ingezet kan worden. Met de poëtische 8-voets registers en de diepe klank van het pedaal zullen ook bijvoorbeeld koralen van Brahms er goed kunnen. Wisse toont zich een groot speelman. Jan Wisse heeft een veelzijdige opleiding met uitstekend gevolg afgesloten en heeft inmiddels enkele belangrijke prijzen gewonnen. Bachs Concerto in a staat in een mooie balans van strak en speels. Wisses Variaties over Psalm 81 geven een indruk van waarvan de Gereformeerde Gemeente in Aagtekerke nu en dan mag genieten.
Het is natuurlijk een genoegen om opnamen te hebben van de vermaarde instrumenten uit de St. Bavo van Haarlem, Martinikerk Groningen, Dom van Utrecht, St. Laurens Rotterdam, enz., enz. Naar mijn overtuiging hebben ware Kunst en doorwrochte Kwaliteit ook altijd toekomst. Het is daarom de moeite waard om ook nieuwe ontwikkelingen te volgen. En een wat kleiner instrument in een wat kleinere ruimte maar van deze buitengewone kwaliteit geeft een bijzondere voldoening: het pure van het ambachtelijke komt transparant, indringend en heel intiem tot je.
De opname is uitstekend want laat zowel het instrument in de ruimte als de individuele registers goed horen. De esthetische verzorging van het boekje sluit aan bij het algeheel hoge niveau van de productie. Een detailopname van de gedraaide registerknoppen siert de voorzijde.
Het zwaartepunt van de presentatie van het orgel op plaat en site ligt niet in het barokke repertoire. Ik werd heel nieuwsgierig naar Noordduitse barok en Distler op het Walcherse Edskes-orgel. Voor Distler wachten we nog even op die Quint 1 ½’. Hopelijk blijft dit niet de laatste plaat uit het idyllische Aagtekerke!
Jan Wisse – Edskes-orgel Gereformeerde Gemeente Aagtekerke
Variaties en Fuga over ‘Waer dat men sich al keerd of wend’ (W. Mudde)
Concerto in a-moll, BWV 593 (A. Vivaldi/J.S. Bach)
Passacaglia, Koraal en Fuga over ‘Wie maar de goede God laat zorgen’ (C. de Wolf)
Partita over Psalm 130 (A.C. Schuurman)
Sonate VI (F. Mendelssohn-Bartholdy)
Partite diverse sopra Psalm 101 (P. Post)
Variaties over Psalm 81 (J. Wisse)
Label: Tulip[records.nl
Nummer: cd TURE201312
Speelduur:
Boekje: 16 pagina’s (NL)
Prijs: € 18,50
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
