De orgeltranscriptie blijft, gelet op wat er de laatste tijd aan cd’s is verschenen, onverminderd populair. Op deze nieuwe Hortus-cd klinken orgelbewerkingen van de Negende symfonie van Antonín Dvo?ák en Bénédiction de Dieu de la solitude van Franz Liszt. Uitgevoerd door de Zwitserse organist Jean-François Vaucher op het Kuhn-orgel van de Saint-François in Lausanne.
advertentie
Van de negen symfonieën die Dvo?ák schreef, is de laatste zonder enige twijfel het meest geliefd geworden. Dvo?ák schreef het werk in 1893 in opdracht van het New York Philharmonic Orchestra. Een jaar eerder was hij in de Big Apple benoemd als directeur van het conservatorium. ‘Uit de Nieuwe Wereld’, de bijnaam van deze symfonie, is een soort kruisbestuiving tussen Europa en Amerika. De flarden van Boheemse melodieën verklanken de heimwee van Dvorák naar zijn geliefde vaderland . Tegelijkertijd was hij zo onder de indruk van sommige Amerikaanse melodieën, van negro spirituals tot indianenliederen, dat hij die eveneens in deze symfonie verwerkte.
De orgelbewerking die hier klinkt is niet van Jean-François Vaucher zelf, maar van de Hongaarse orgelvirtuoos Zsigmond Szathmáry die zijn transcriptie in 2001 voor BIS opnam in Friedrichshafen.
Vooropgesteld: het vertalen van de contrastrijke en levendige orkestmuziek van Dvo?ák naar het orgel is sowieso een prestatie van formaat. In zoverre mag zeker de hoed worden afgenomen voor Vaucher. Niettemin valt zijn uitvoering vergeleken met die van Szathmáry wat tegen. De Zwitser speelt weliswaar prima, technisch verzorgd, met fraaie registraties – wat een heerlijk symfonisch orgel! –, maar het blijft allemaal wat aan de keurige kant. Szathmáry toont zich in deze muziek simpelweg lyrischer en warmbloediger. Neem nu het derde deel, het Scherzo. Bij Vaucher lijkt dat meer op een beschaafde stijldans, waar Szathmáry er een bruisend en onstuimig volksfeest van maakt. Het langzame tempo van Vaucher – hij doet er bijna vijf minuten langer over dan Szathmáry – werkt hier ook niet echt mee. Kortom, de Hongaar heeft hier wat mij betreft de betere papieren.
Franz Liszt voltooide in 1847 zijn Harmonies poétiques et religieuses, een bundel met tien stukken voor piano solo. Het Bénédiction de Dieu dans la solitude (de zegen van God in de eenzaamheid) is een van Liszts meest verinnerlijkte composities. Prachtige en ontroerende muziek. Vaucher heeft in dit geval niet voor een bestaande bewerking gekozen, maar is zelf aan de slag gegaan. Het resultaat roept bewondering op. In deze orgelversie blijven het karakter en de sfeer van de muziek onaangetast; de extra kleuringsmogelijkheden die het orgel aanreikt zorgen voor een geheel nieuwe dimensie. Vaucher overtuigt hier volledig.
In het booklet staat een toelichting van Vaucher op de gespeelde transcripties. Daarin worden ook enkele zinnen gewijd aan het bespeelde orgel, maar daar houdt het letterlijk wel mee op. Gedetailleerde informatie zoals een dispositie is niet aanwezig en zelfs een afbeelding van het instrument ontbreekt. Dat is merkwaardig te noemen voor een productie die, naar ik aanneem, (mede) tot doel heeft het orgel in een breder perspectief te plaatsen. Hier heeft echt iemand zitten slapen.
Al met al: een uitgave met twee gezichten. Wie een orgeluitvoering van Dvo?áks Negende zoekt, doet er goed aan om ook Szathmáry bij zijn keuze te betrekken. Wie Liszts Bénédiction op orgel wil horen, kan niet om Vaucher heen.
Dvo?ák| Liszt – Du nouveau monde
Jean-François Vaucher, orgue Kuhn de Saint-François à Lausanne
Symphonie ‘Du nouveau monde’ (Dvo?ák), Bénédiction de Dieu dans la solitude (Liszt)
Label/nummer: Editions Hortus 102
Speelduur: 69’12
Booklet: 24 pagina’s (FR/EN)
Prijs: € 23,75
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
