Smits-koororgel (1848) in de Sint-Lambertuskerk Helmond in gebruik genomen

Smits-koororgel Sint-Lambertuskerk Helmond (detail) | © foto Wim van der Ros

De Sint-Lambertuskerk in Helmond beschikt sinds kort over een koororgel van F.C. Smits-uit 1848. Het instrument is afkomstig uit Ooijen en werd zondag 30 november 2025 in gebruik genomen.

Text Example

advertentie



Franciscus Cornelius Smits (1800-1876) bouwde het orgel in Oijense kerk als balustradeorgel met zijkantbespeling (rechts). Al in 1855 verving de orgelmaker de frontpijpen; waarom dit zo snel na oplevering nodig was bleef onbekend. 

Interieur waterstaatskerk Ooijen (1965) met Smits-orgel | © foto G.Th. Delemarre / Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, CC BY-SA 3.0

In 1870 werd aan het orgel gewerkt door Leonard van Nistelrooy uit Oss. Een eerste grondige revisie volgde pas in 1925 en werd uitgevoerd door de firma Verschueren uit Heythuysen.

Nieuw kerkgebouw

In 1965 werd besloten de oude waterstaatskerk te slopen. Het orgel werd daarop gedemonteerd en in 1970, na restauratie door de firma Gebr. Vermeulen uit Weert, in het nieuwe kerkgebouw geplaatst. Het instrument werd daar gelijkvloers opgesteld, waarbij één van de spaanbalgen in de onderkast werd ondergebracht.

Het orgel in de voormalige Sint-Servatiuskerk te Oijen (2000) | © foto Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Er werden nieuwe frontpijpen vervaardigd en de bekers van het groot octaaf van de Trompet vervangen, evenals de door houtworm aangetaste pijpen (C–A) van de Prestant 8’. Ook werd de orgelkast opnieuw geschilderd.

Lambertuskerk

Nadat de Sint-Servatiuskerk in Ooijen in november 2024 aan de eredienst werd onttrokken, werd het Smits-orgel geschonken aan de Lambertusparochie in Helmond. Het instrument kreeg een plaats in het transept van de Sint-Lambertuskerk en doet daar nu dienst als koororgel. Verschueren Orgelbouw uit Ittervoort verzorgde de overplaatsing, waarbij het orgel werd schoongemaakt en nagezien.

Bij de plaatsing in Helmond is de orgelkast opnieuw geschilderd. Dit werk werd uitgevoerd door studenten van de afdeling decoratie- en restauratieschilder van het Lucas College in Boxtel. In samenspraak met het parochiebestuur en adviseur Roger van Dijk namens de KKOR werd gekozen voor een houtimitatie, passend bij het Robustelly-orgel en andere objecten in de kerk.

Het Smits-koororgel in het transept van de Sint-Lambertuskerk | © foto Wim van der Ros

Ingebruikname

Op zondag 30 november 2025 werd het orgel feestelijk in gebruik genomen met een presentatie tijdens de ochtendviering en een middagconcert door vaste organist en stadsorganist Jan van de Laar.

Dispositie

Manuaal C-f3
Prestant 8 – C-A hout, B-h0 metaal (1970); c1– f1 front, vervolg 1848
Holpijp 8 – 1848, C-H hout, vervolg metaal
Prestant 4 – C-gfront, 1970; vervolg 1848
Fluit 4 – C-fgedekt, vervolg open
Octaaf 2 – 1848
Flagelet 1 – 1848, a2, a#2 en f3 nieuw, repetitie vanaf fnaar 1 1/3’’ 
Trompet Bas/Disc 8 – bekers C-H 1970, vervolg 1848

Positief C-f3
Holpijp 8 – C-H hout, vervolg metaal, geheel 1848
Prestant 4 Bas – C-D hout, 1848; Dis-A front, 1970; vervolg, 1848
Viol de Gamb Disc 8 – 1848
Musette D 8 – 1848, conische bekers

Pedaal C-f0
aangehangen

Werktuiglijke registers
Koppel – manuaalkoppel
Ventil

Stemming: gelijkzwevend
Toonhoogte: a1 = 415 hz bij 15 graden Celsius
Winddruk : 80 mm

Gegevens met dank aan Verschueren Orgelbouw en Jan van de Laar.