In 2008 bracht DGG ter gelegenheid van de 100e geboortedag van Messiaen een ‘complete’ Messiaen uit; een box met 32 cd’s. Het was een indrukwekkende doos met vele vermaarde vertolkingen. Eerder verscheen van Warner Classics al een 18-cd box. De nieuwe box van Warner Classics verscheen in april ter gelegenheid van het feit dat de componist 25 jaar geleden overleed. De box bevat 25 cd’s. Ook hier uitvoeringen waarmee geschiedenis werd geschreven, maar vooral bijzonder zijn de eerste 18 cd’s: de ‘Messiaen Recordings’.
advertentie
Messiaen was een devoot katholiek, maar zo’n karakterisering is zoiets als een schilderij van Van Gogh ‘mooi’ noemen. Messiaen was een geestelijke; geen ‘profeet op de orgelbank’ maar een priester in zijn heiligdom aan de klavieren van het orgel in de Sainte-Trinité te Parijs dat hij 61 jaar lang bespeelde. Messiaen was een kunstenaar, maar ook die benaming doet hem nog tekort.
Wie Messiaens muziek kent (wat men in dit kader ook maar onder kennen zou willen verstaan) en iets weet van zijn leven komt tot het vermoeden dat hij gezegend was met zintuigen die andere stervelingen niet hebben of dat dezelfde zintuigen bij hem anders werkten. Messiaen hoorde kleuren. Zijn klanktaal is intens meditatief en van een ongewone poëtische kracht. Zijn klanktaal is ook verheven en extatisch, zonder echter theatraal te worden. Zijn leven en zijn muziek waren verweven. Zijn werk was geen ambacht dat hij op gezette tijden ter hand nam, maar hij leefde zijn werk. Ontmoetingen met hem hebben dan ook bij velen een blijvende indruk achtergelaten.
Olivier Messiaen verdiepte zich in de taal van de vogels, die hij eens de ‘grootste kunstenaars’ noemde. Hoewel zijn dissonante muziek geheel consonant was met zijn religieuze leven en zijn artistieke en vrome integriteit voor iedereen boven twijfel verheven was, werd zijn werk niet meteen goed ontvangen. In een interview vertelde tijdgenoot Jean Langlais eens dat Louis Vierne bij de première van Le Banquet céleste in 1928 gezegd moet hebben: ‘Als dat een hemels banket is, eten ze het in de hel’. Dat is krachtige taal van een componist die in zijn late werken toch ook al preludeert op de vroege Messiaen.
De woordeloze taal van Messiaen ontstijgt in haar veelzeggendheid elke beschrijving. Behalve gezaghebbende interpreten als Pierre-Laurent Aimard, Martha Argerich, Simon Rattle, Pierre Boulez, André Previn en anderen horen we ook Olivier Messiaen zelf en Yvonne Loriod. Een hoogtepunt zijn de 3 Petites Liturgies de la Présence Divine (cd 18). Maar ook de uitvoering door Simon Rattle van de Turangalîla Symphonie (City of Birmingham Symphony Orchestra) is legendarisch. De fantastische verrichtingen van ‘onze’ Willem Tanke op het orgel van de Kathedrale Basiliek te Haarlem (voor mij de fraaiste Messiaen-integrale op orgel) laten onverlet de historische èn artistieke waarde van Messiaens eigen uitvoeringen.
De Messiaen liefhebber kan natuurlijk niet om de ‘Messiaen Recordings’ heen. De muziekliefhebber die Messiaen nog niet kent kan net zo min om dit muzikale monument voor de grootste componist van de 20e eeuw heen. Olivier Messiaen Edition 1908 – 1992: Le Banquet céleste …
Olivier Messiaen Edition
The Messiaen Recordings
CD 1 – 18: The Messiaen Recordings; CD 19 – 25: Landmark Recordings
Olivier Messiaen · Kent Nagano · Orchestre National de France · Ensemble Ars Nova · Marius Constant · Orchestre du Domaine Musical · Pierre Boulez · André Previn · London Symphony Orchestra · Simon Rattle · Berliner Philharmoniker · Marcel Couraud · Maîtrise et Orchestre de Chambre de la RTF · Chœur et orchestre de l’opéra de Paris · Seiji Ozawa · Marius Constant · Orchestre philharmonique de l’ORTF · BBC Symphony Orchestra · City of Birmingham Symphony Orchestra · Antal Dorati · Simon Rattle
Label: Warner Classics
Nummer: 9029588670 (25cd)
Prijs: € 82,99
