Vierdag-orgel Grote Kerk Breda officieel in gebruik met openingsconcert op 29 juni

Op zondag 29 juni 2025 wordt in de Grote Kerk in Breda het Vierdag-koororgel officieel in gebruik genomen met een openingsconcert door Aart Bergwerff, in samenwerking met sopraan Elke Janssens en trompettist Sander Kintaert. Het concert markeert de ingebruikname van het uit Rotterdam afkomstige instrument, dat in de komende tijd dienst zal doen als vervangend orgel tijdens de restauratie van het Hillen-orgel.

Met de restauratie van het Hillen-orgel, gebouwd in 1969 door Flentrop Orgelbouw en vernoemd naar voormalig organist Jaap Hillen, werd begin 2025 een aanvang gemaakt. De werkzaamheden worden uitgevoerd door Elbertse & Van Vulpen Orgelmakers. Onderdeel van het restauratieproject is de plaatsing van een elektronische setzer en, mogelijk in een later stadium, de toevoeging van een tweede, verrijdbare speeltafel op de kerkvloer.

Dankzij een schenking van een anonieme donateur kon als tijdelijk vervangend instrument het Vierdag-orgel worden verworven uit de Open Hofkerk te Rotterdam-Pendrecht. Daar kwam het beschikbaar na de opheffing van de Protestantse Wijkgemeente Pendrecht.

‘Hoogtepunt’

Het orgel werd in 1971 gebouwd door Hendrik Jan Vierdag, onder advies van Willem Hulsmann. Het werd op 14 mei van dat jaar in gebruik genomen met een bespeling door Jacques van Oortmerssen, die tevens de eerste vaste bespeler werd.

Op 20 april 1972 vond de eindkeuring plaats door Adriaan Engels en Willem Hulsmann namens de Orgelcommissie van de Nederlandse Hervormde Kerk. In het keuringsrapport werd het instrument aangemerkt als ‘een hoogtepunt in het oeuvre van de heer Vierdag’. Het orgel geldt dan ook als een belangrijk voorbeeld van naoorlogse orgelbouw in Nederland.

Van Pendrecht naar Breda

In 2021 besloot het college van kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente Rotterdam-Zuid tot verkoop van het orgel. Jan van Dijk werd gevraagd om een passende bestemming te zoeken. De zoektocht strekte zich uit van Zeeland tot Göteborg, maar uiteindelijk bleek de oplossing dichter bij huis. Aart Bergwerff, organist van de Grote Kerk Breda, vernam van de beschikbaarheid van het instrument en stelde voor het als koororgel in de Grote Kerk te plaatsen.

Op 14 mei 2022, precies 51 jaar na de ingebruikname, werd in de Open Hofkerk afscheid genomen met een bespeling door (oud-)organisten Jan van Dijk, Jan van der Meer en Martien de Vos. In de daaropvolgende week werd het orgel gedemonteerd door Elbertse Orgelmakers en opgeslagen in afwachting van overplaatsing.

In januari 2025 werd het Vierdag-orgel, vlak voor de start van de restauratie van het grote orgel, opgebouwd door Elbertse & Van Vulpen Orgelmakers.

Openingsconcert

Het openingsconcert van het Vierdag-orgel vindt plaats op zondag 29 juni van 15.30 tot 16.30 uur. Aart Bergwerff bespeelt het orgel, samen met sopraan Elke Janssens en trompettist Sander Kintaert. Op het programma staan werken van onder anderen Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel, Domenico Scarlatti en Henry Purcell. Ook klinkt een werk van Jacques van Oortmerssen.

Na afloop is er gelegenheid tot ontmoeting en een borrel. Toegangskaarten kosten € 12,50.

Dispositie ¹Registernamen volgens later gewijzigde opschriften; wijken op enkele punten af van de oorspronkelijke nomenclatuur.

Werktuiglijke registers – uitgevoerd als voettreden
Koppeling: Man I-II
Koppeling: Ped – I
Koppeling: Ped – II
Bediening deurtjes borstwerk
Tremulant Borstwerk
Cimbelster

vers 1: het binnentreden door de poorten van de Godsstad
vers 2: de volken en de landen, volksmuziek, jazz, klezmer
vers 3: God schrijft de volken op Zijn rol en draagt hen in Zijn hand
vers 4: er wordt gedanst, gemusiceerd en gezongen rond Zijn fontein

Meer over de achtergrond van het orgel is te lezen in een bijdrage van Bart van Buitenen op vierdag.net.

Gegevens met dank aan Aart Bergwerff en Jan van Dijk.