Text Example

advertentie

Jaap Zwart in de St. Calixtus te Groenlo. Na memorable platen uit onder meer de Kathedrale Basiliek te Haarlem (met ‘symfonische orgelwerken’ van onder anderen Franck en Reger) en uit de Grote Kerk van Gorinchem eindelijk weer eens enkele platen van deze roemruchte telg uit het geslacht Zwart (recent Harderwijk).

Voor sommige liefhebbers is Jaap het witte schaap. Jaap speelt literatuur op internationaal niveau. Maar laat ik er meteen aan toevoegen dat hij ook de werken van opa met groot respect en gevoelvol vertolkt. Jaap Zwart bespeelt het Sybrand P.H. Adema-orgel in de Calixtuskerk te Groenlo. Sybrand P.H. was de oudste zoon van Piet, die nog heeft getekend voor het orgel van de Sint Josephkerk te Haarlem (het orgel van Hendrik Andriessen en Albert de Klerk).

Het Groenlose instrument werd oorspronkelijk in 1926 gebouwd voor de H.H. Nicolaas en Barbarakerk te Amsterdam. Antoine Schreurs van Adema’s Kerkorgelbouw plaatste het instrument na sluiting van de H.H. Nicolaas en Barbarakerk in de St. Calixtus. Adema’s Kerkorgelbouw heeft immer een levende verbinding gehad met het erfgoed van Cavaillé-Coll in ons land. Zo werd recent het Cavaillé-Coll-orgel van de Begijnhofkapel te Amsterdam door Adema’s Kerkorgelbouw gerestaureerd. Het instrument in de St. Calixtus is, zeker in gerestaureerde staat, een zeer welkome aanvulling op het Nederlandse orgelbezit. Het orgel heeft Duits-romantische, maar toch vooral Frans-symfonische trekken. De omgang met Cavaillé-Coll heeft hoorbaar vrucht gedragen.

Jaap Zwart doet met deze plaat recht aan dit karakter. Het voorgerecht bestaat uit Bach in romantische stijl, al eens eerder smaakvol geserveerd door Zwart in de Utrechtse Dom. Rheinberger-leerling Renner tekent voor de introductie van die Duitse trekken van het orgel; Renner laat horen dat ook Reger hier heel appetijtelijk opgediend zou kunnen worden.

Van Franck speelt Zwart de spannende vroege versie van de Fantaisie en Ut. Langs prachtige Franckiaanse modulaties voert het tot een hymnische climax, door Zwart ingehouden maar zeer geladen vertolkt. Ook Cellier schreef Trois Chorals, maar dan op protestantse leest geschoeid. Uit deze bundel is Psaume 90 opgenomen op deze plaat. Een origineel en krachtig werk en ongetwijfeld maar zelden vastgelegd – ik ken geen andere opname. Ook Strategiers Chaconne komt niet vaak tot klinken.

Zwart besluit in lijn met de traditie met een koraalgebonden werk: een wervelende improvisatie over ‘Zingt voor de Heer een nieuw gezang’.

Kortom: een werkelijk oorspronkelijke plaat, van grote artistieke waarde door instrument en spel en zeer smaakvol uitgegeven. L’Espérance: zolang zulke producties verschijnen, is er hoop voor onze Nederlandse orgelcultuur.

Jaap Zwart – Espérance

Adema-orgel St. Calixtuskerk Groenlo

Toccata et Fuga in d BWV 565 (Bach), Aria BWV 1068 (Bach), Sonate für Orgel in g op. 29 (Renner), Benedictus (Rowley), Fantaisie en Ut majeur [version A] (Franck), Chaconne (Strategier), Choral-paraphrase sur la mélodie du Psaume 90 (Cellier), Improvisatie over ‘Zingt voor de Heer een nieuw gezang’ (Zwart)

Label: Adema’s Kerkorgelbouw
Nummer: ADM201301
Booklet: 16 pagina’s (N)
TT: 78’30
Prijs: € 16,50