150-jarig Flaes-orgel Uitgeest weer in gebruik na herstel

Het Flaes-orgel aan de torenzijde van de protestantse kerk te Uitgeest | © beeld Protestantse Gemeente Uitgeest/Akersloot

Op zondag 6 oktober wordt het Flaes-orgel in de protestantse kerk in Uitgeest opnieuw in gebruik genomen. Het 150-jarige instrument onderging in de afgelopen maanden herstelwerkzaamheden door Flentrop Orgelbouw te Zaandam.

Text Example

advertentie



De Amsterdamse orgelmaker Pieter Flaes bouwt het orgel in 1869. Op 4 juli van dat jaar wordt het in gebruik genomen. Het is het eerste orgel in de (toen) hervormde kerk van Uitgeest. Het instrument krijgt 13 stemmen op twee manualen, het pedaal is aangehangen.

In de afgelopen honderd jaar is er meermalen door Flentrop aan het orgel gewerkt. Voor het eerst in 1918 wanneer de Salicionaal wordt omgestemd tot Vox Celeste en de Viola di Gamba wordt voorzien van rolbaarden.

Zelfstandig pedaal

In 1959 wordt het pedaalklavier vernieuwd en uitgebreid van c1 tot d1. Ingrijpender zijn de werkzaamheden in 1963. De Voix Celeste moet dan plaatsmaken voor een Nasard 3. Het pedaal wordt zelfstandig gemaakt door C-d1 van de Bourdon 16 eigen lade te plaatsten. Verder worden twee pedaalkoppels toegegevoegd.

Restauratie 1981

Na demontage in 1978 vanwege kerkrestauratie wordt het orgel voor terugplaatsing in 1981 gerestaureerd. De twee strijkers van het Nevenwerk worden hersteld en gereconstrueerd. Het pijpwerk van de Bourdon 16 wordt teruggeplaatst op het Hoofdwerk en als transmissie speelbaar gemaakt op het pedaal. Pijpwerk voor de tonen c1-d1 wordt bijgemaakt. De orgelkas wordt hersteld en opnieuw geschilderd.

Het Flaes-orgel uit 1869 | © foto Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Werkzaamheden 2019

De werkzaamheden van 2019 richten zich voornamelijk op herstel van het pijpwerk. De 39 houten pijpen zijn uit het orgel gehaald en in de werkplaats van Flentrop hersteld van scheurvorming en krimp. Ook het metalen pijpwerk is uitgenomen en ter plaatse gereinigd en hersteld.

Pijpenroosters zijn vastgezet, oxidatie van tongwerkkoppen is tegengegaan in de werkplaats en de versleten leren stelmoeren bij de klavieren zijn vervangen. Daarnaast is het front van het orgel gereinigd en heeft een generale stemming plaatsgehad.

Heringebruikname

De heringebruikname vind plaats op zondag 6 oktober om 15.00 uur. Frank van Wijk zal het orgel demonstreren en een kort concert verzorgen. Vanaf 16.00 uur is er gelegenheid tot bespeling van het orgel en wordt een hapje en een drankje geserveerd. De toegang is gratis. De kerk is gelegen aan de Castricummerweg 2, Uitgeest.


Dispositie

Hoofdwerk C-f1
Bourdon 16
Prestant 8
Octaaf 4
Quint 3
Octaaf 2
Mixtuur IV
Cornet IV discant
Trompet 8

Nevenwerk C-f1
Holpijp 8
Salicionaal 8 – C-Gis uit Holpijp 8
Viola di Gamba 8 – C-Gis uit Holpijp 8
Roerfluit 4
Woudfluit 2

Pedaal C-d1
Bourdon 16 – transmissie

Werktuiglijke registers
Koppeling Hoofdwerk – Nevenwerk
Koppeling Pedaal – Hoofdwerk
Koppeling Pedaal – Nevenwerk