Text Example

advertentie

Het Stahlhuth/Jahn-orgel in de St.-Martin in Dudelange oefent een behoorlijke aantrekkingskracht uit op organisten: in tien jaar tijd zijn minstens vijfentwintig cd-opnamen van het orgel verschenen en er komen regelmatig nieuwe bij. Vorig jaar kwam daar een Ligia-productie bij met vierhandig orgelspel door Olivier Vernet en Cédric Meckler. Op het programma staan transcripties van muziek die geïnspireerd is door de Spaanse volksdans.

Vernet en Meckler pakken de kunst van het spelen van orgeltranscripties slim aan: ze zetten in vrijwel alle gevallen de originele versies voor vierhandig piano op de lessenaar. Dan hoeven alleen nog maar kleine aanpassingen te worden verricht, zoals het toewijzen van de bas aan het pedaal en octaafverplaatsingen vanwege de beperkte omvang van het orgelklavier ten opzichte van de piano. Vervolgens moet natuurlijk de registratie, de ‘réorchestration’ worden gekozen. Dat is in Dudelange ideaal te realiseren, met vier manualen, een setzer en een grote diversiteit registers. Stahlhuth concipieerde z’n orgel begin vorige eeuw als een synthese tussen de Duitse en Franse romantische orgelbouw, aangevuld met een Engelse Tuba. Bij de renovatie in 2002 werd het orgel door Jahn uitgebreid waarbij het originele concept flink geëxtrapoleerd is. Het orgel heeft dan ook een enorm breed klankpalet waarin vrijwel alle denkbare varianten van fluiten, strijkers en tongwerken voorkomen. Opmerkelijk is het naast elkaar voorkomen van omfloerste pasteltinten en fijnzinnige solostemmen aan de ene kant en meer gepronanceerde geluiden in overblazende fluiten, strijkersensembles en bijna brutale tongwerken aan de andere kant van het klanspectrum. Vernet en Meckler maken er in ieder geval dankbaar gebruik van om het orkestrale, parfum van Ravel, Albéniz en de Falla naar het orgel te vertalen. Bij beluisteren van de cd zorgt deze bonte kermis aan klankkleuren voor prima vermaak.

Het duo Vernet en Mechler is uitermate goed op elkaar ingespeeld, alles klinkt over het algemeen met een losheid (of moet je zeggen hechtheid?) en virtuositeit die je bij vierhandig orgelspel zelden hoort. Dat is des te opmerkelijker omdat Meckler in het dagelijks leven medicus is en als hobby piano speelt. Pas sinds kort treedt hij, samen met Vernet, ook als organist op.

Jammer genoeg begint de cd enigszins ongelukkig met de Boléro van Ravel: de soloblazers aan het begin klinken wat onbuigzaam en een fractie te traag waardoor veel sfeer verloren gaat. Storend is ook de kleine maar duidelijk ‘voelbare’ versnelling na zeven minuten, waarschijnlijk zijn hier twee verschillende takes bij de montage gebruikt. Een aanwinst voor het vierhandig orgelrepertoire is de Tango van Pierre Cholley die, als enige stuk op de cd, specifiek voor orgel is gecomponeerd.

De opname is heel mooi direct en transparant waardoor alle details van de orgelklank waarneembaar zijn. Ook de ruimtelijkheid, met name de situering van de diverse werken rond een rozetvenster gebouwde orgel is mooi vastgelegd.

Het antwoord op de vraag waarom je deze muziek op een orgel zou willen spelen (‘omdat het kan’?) en of een orgeltranscriptie iets toevoegt hangt mede af van het gebruikte instrument. Bij deze muziek, die zo sterk wortelt in volksmuziek en dansritmen, is een uiterste ritmische verfijning en precisie noodzakelijk. De toonvorming van het pijpwerk in combinatie met de elektropneumatische tractuur van het orgel in Dudelange schiet op dit punt dan net een paar procent tekort. Wellicht mede daardoor missen de interpretaties van Vernet en Meckler, ondanks het zeer voorbeeldige technische en muzikale niveau, soms net de droge ‘punch en drive’ die Spaanse en Zuid-Amerikaanse muziek zo dwingend maken. En daarmee mist ook de ultieme passie, de donkere kant van flamenco en tango, het verzengende meeslepende vuur, de verleiding en de extase. Vreemd genoeg overtuigt de Boléro die Vernet en Mechler op een ongecompliceerd en puur Frans neo-klassiek mechanisch orgel spelen dan veel meer, zie deze filmpjes: deel 1 http://www.youtube.com/watch?v=EwVUtM en deel 2 http://www.youtube.com/watch?v=9CTm4GIA1Vo

Een andere kanttekening betreft de intrigerende klank van het Stahlhut/Jahn-orgel. Door de enorme variëteit aan klankkleuren is het orgel erg geschikt om effectvol een orkest te imiteren. Toch is het totaalconcept, althans op de cd, wat minder overtuigend. Eclectiek kan zeer overtuigend zijn, maar wellicht is hier geprobeerd teveel klankattracties in één orgel te bouwen waarschijnlijk in een een poging om een ideaal neo-romantisch orgel neer te zetten. De nieuwe registers missen bovendien hier en daar de zangerigheid, rondheid en de romigheid die zo karakteristiek zijn voor een romantisch instrument. Het lijkt ook of het orgel net iets teveel wil koketteren, het theatrale effect waarmee dat bewerkstelligd wordt heeft paradoxaal genoeg de neiging om ordinair, in de zin van gewoontjes te klinken.

Ligia maakte een kort filmpje ‘The making of’ waarop Vernet en Meckler enthousiast met de opnamen voor de cd bezig zijn http://www.youtube.com/watch?v=qDz83ktnu-c . Het filmpje geeft een goede indruk van wat er op de cd wordt geboden – een echte teaser zoals er gelukkig steeds meer worden gemaakt door de cd-producenten.

Vanwege de keuze van het instrument geen vijf sterren. Met één vallende ster mag er een wens worden gedaan: een korte opnamestop in Dudelange. Vrijblijvende suggestie voor een alternatieve locatie: de Kathedrale Basiliek Sint Bavo in Haarlem. Van dat instrument is na de ingrijpende klankverbeteringen die de afgelopen jaren door Adema zijn gerealiseerd nog geen enkele opname verschenen. [THEO VISSER]

Uitvoering: * * * *

Opname: * * * * *

Pasión

Olivier Vernet en Cédric Meckler – Stahlhuth/Jahn-orgel in Dudelange

Boléro (Ravel), Pavana-Capricho op.12 (Albeniz), Suite Espagnole op.47 (Albeniz), Tango (Albeniz), La Vida Breve: Danse Espagnole no.1 (De Falla), Libertango (Piazolla), Tango Furioso (Cholley)

Label: Ligia Lidi 0104225-11

Speelduur: 64’

Boekje: 20 pagina’s (FR/EN)

Prijs: € 22,75

[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]