Op woensdag 23 juni neemt de Hervormde Gemeente van Kamerik een kabinetorgel in gebruik voor haar kerkelijk centrum. Het orgel werd gebouwd door Hans de Borst uit Kamerik en is een kopie van het kabinetorgel van H.H. Freytag dat thans in het koor van de Grote Kerk te Doesburg staat opgesteld. Hans de Borst is autodidact op het gebied van orgelbouw en heeft als hobby al enkele kleine instrumenten gebouwd. Voor hem bestond al langer de grote wens eens een kabinetorgel te bouwen. Die wens is met realisatie van deze Freytag-kopie voor Hervormd Kamerik in vervulling gegaan.
Het Freytag-orgel dat model stond voor het De Borst-orgel werd rond 1804 gebouwd en is via kasteel Groeneveld te Baarn in 2003 in de Martinikerk te Doesburg terechtgekomen. Daarnaast zijn er van Freytag nog twee vergelijkbare instrumenten in Anloo en Lellens die zich echter niet meer geheel in originele staat bevinden.
Het De Borst-kabinet orgel heeft vijf en een half register. Alle pijpwerk is door de bouwer zelf vervaardigd. Behalve de 12 grootste pijpen van de Holpijp (hout) is al het pijpwerk van orgelmetaal. De frontpijpen, met opgeworpen labia, zijn van 75% tin. Hierin verschilt het orgel met het origineel. Freytag maakte frontpijpen met een hoger loodgehalte en voorzag deze van tinfolie. Ook op twee andere punten week De Borst af van zijn historische voorbeeld: zo is de Holpijp in het origineel geheel van hout (hier alleen het groot octaaf) en heeft het orgel een Prestant 8′ discant in plaats van de Doesburgse Fluittravers 8′ discant. Overigens bouwde Freytag in het Lellense kabinetorgel wel een Prestant 8′.
De kast is geheel gemaakt uit Europees eiken, gerookt en in de was gezet. De klavierbakstukken en registerknoppen zijn van palissander. De toetsen zijn belegd met been, de boventoetsen met ebben. Ook alle snijwerk is door De Borst zelf vervaardigd.
Dispositie
Manuaal
Prestant 8 D
Holpijp 8
Prestant 4 B/D
Fluit 4
Octaaf 2
Speelfluit 2
Tremulant – inliggend
Stemming: evenredig zwevend
Toonhoogte: 440 Hz bij 20 graden Celcius
© 2010 www.orgelnieuws.nl
© 2010 fotografie: Hans de Borst