Henk Gijzen presenteert vijf orgels van Rudolf Garrels

Text Example

advertentie

Titel: Henk Gijzen speelt eigen werken op orgels van Rudolf Garrels

Uitgever: Den Hertog BV, Houten

Label: DH8206012

Prijs : € 16,50

Klik hier om dit artikel te bestellen

Een zilveren schijf volgespeeld met eigen werken? Dank U, ik koop liever een CD met hoogtepunten uit de orgelliteratuur. Je hebt dan tenminste wat zekerheid over het muzikale gehalte, om maar niet te spreken van het feest der herkenning. Er zijn niet zoveel organisten die een CD van 70 minuten vol spelen met koraalbewerkingen en dan ook de luisteraar tot de laatste minuut weten te boeien. Eén van hen is Henk Gijzen.

De organist van de Leidse Marekerk bespeelt behalve zijn eigen Garrels-orgel in de Leidse Marekerk ook vier andere instrumenten van Rudolf Garrels (1675-1750). Het minst bekende is dat van de Oud-Katholieke Kerk in den Haag (1726, HW/RW/P, 18 stemmen), het grootste dat van Groote Kerk van Maassluis (1732, HW/RW/BW/P, 47 stemmen), het laatst gerestaureerde het Garrels-orgel van de Nicolaaskerk in Purmerend en last but-not-least het meest omstreden Radeker/Garrels-orgel van de Magnuskerk te Anloo (1717, HW/BW/P 21 stemmen), dat Henk van Eeken in 2002 opleverde (zie noot 1).

Henk Gijzen begint de “Garrels-bespeling” met het tot klinken brengen van de op zand gegoten pijpen van het orgel te Anloo. Devoot klinken eigen bewerkingen van bekende koralen, zoals “Neem mijn leven, laat het Heer”, in vertrouwde partitavorm. Böhm en Pachelbel zullen zichzelf hierin volledig herkennen. Ambachtelijke muziek, voorspelbare vormen, maar niet bepaald spannend. Het geeft wèl gelegenheid om de -grote- klankschoonheid van de registers te proeven, mede ook door vermelding van de gebruikte registraties in het leaflet.

Het veelzijdige Garrels-orgel in de Grote Kerk van Maassluis inspireert Henk Gijzen echter tot meer eigentijdse muzikale vormen. Na breed klinkende plenumregistraties van Psalm 42 en de Lofzang van Simeon, draait de muzikale wind. Fris klinkt een reeks bewerkingen van kerstliederen, die geopend wordt met een wat minimalistisch opgezet Gloria in Basso Ostinato. Een groot aantal eigentijdse, maar niet problematisch klinkende, tonale variatievormen passeren de revue, ook op de Garrels-orgels te Leiden en Purmerend.

Het werd een boeiende productie. Naast organisten als Sietze de Vries, Jan Jongepier en Erik-Jan van der Hel blijkt Henk Gijzen ook de kunst te verstaan om op niveau voor een breed publiek verstaanbaar te improviseren.

Het begeleidende leaflet beschrijft in twee talen (Nederlands en Engels) het leven en werk van de Arp Schnitger-leerling Rudolf Garrels. Ook de kwaliteiten van Henk Gijzen, nu ruim drie jaar titularis van het Garrels-orgel in de Leidse Marekerk, en achtergronden van de gespeelde koraalbewerkingen worden vrij uitgebreid toegelicht. De disposities van de vijf Garrels-orgels en de gebruikte registraties completeren de informatie.

De opnamen, die door Unda Maris Records werden verzorgd, klinken fraai ruimtelijk. Iets meer directheid en transparantie zou ik wel prefereren. Maar dat is een persoonlijke smaak. Uitgeverij Den Hertog BV te Houten levert met deze productie een waardevolle en aanbevelenswaardige cd, waarvan de opbrengst wordt gebruikt voor de dringend noodzakelijke restauratie van het Leidse Garrels-orgel.

[Noot 1] De homepage Magnuskerk te Anloo, http://www.magnuskerk.nl/, geeft veel informatie over het roemruchte Radeker-Garrels orgel. Er zijn via de Nieuws-optie links naar het keuringsrapport van Harald Vogel en het onderzoeksverslag van Koos v.d. Linde.