Zaterdag 18 maart wordt het onlangs gereviseerde en uitgebreide Flentrop-orgel van de Grote Kerk in Wageningen in gebruik genomen met een concert door Simon Marbus, de vaste organist van de Grote Kerk, en Peter van Dijk, die als adviseur betrokken was bij de recente werkzaamheden.

Text Example

advertentie

De orgelgeschiedenis van de Grote Kerk in Wageningen gaat terug tot 1804, toen de orgelmaker Friedrichs uit Gouda een nieuw orgel leverde. In de meidagen van 1940 werden in de omgeving van de Grote Kerk 112 huizen in de as gelegd door de Duitse bezetter. Van de kerk restten nog de muren en een gedeelte van de toren. Het Friedrichs-orgel werd onherstelbaar verwoest.

De kerk werd in betrekkelijk korte tijd weer opgebouwd en in 1944 werd een nieuw drieklaviers orgel in gebruik genomen, gebouwd door de firma Flentrop uit Zaandam onder advies van Anthon van der Horst.

In april 1945 bliezen wegtrekkende Duitse troepen de kerktoren op. Het orgel werd voor een groot deel verwoest. De klaviatuur en een deel van het rugwerk waren nog bruikbaar en werden door Flentrop gebruikt in het nieuwe orgel, dat in 1955 in gebruik genomen werd. Bé Hollander, die twee jaar eerder als organist was aangetreden, speelde het orgel in met werken van Bach en Hindemith.

Tussen 1945 en 1955 behielp men zich met een noodorgel, waarin het rugwerk van het vorige orgel verwerkt was, aangevuld met een door Flentrop geleverde Franse Kromhoorn. Dit noodorgel is op zijn beurt weer verwerkt in het orgel van 1955.

In 1959 werd na overleg tussen Hollander en Flentrop de Kromhoorn vervangen door een nieuw exemplaar, dat beter in het concept zou passen. In 1993 werd de intonatie door Flentrop Orgelbouw gecorrigeerd, waarbij de bekers van de Bazuin 16 verlengd en die van de Schalmei 4 ingekort zijn. Tevens werd een tremulant toegevoegd.

In het vijftigjarig bestaan van het orgel zag men een goede aanleiding om de sinds de bouw gereserveerde Trompet 8 van het pedaal te plaatsen. Aangezien een revisie van de mechaniek en de balg binnen afzienbare tijd noodzakelijk zou zijn, werd besloten om het orgel ineens grondig aan te pakken. Onlangs voltooide Flentrop Orgelbouw de werkzaamheden, die in grote lijnen het volgende omvatten:

schoonmaak
revisie en herstel van mechaniek
nieuwe belering van de balg
nieuwe kelen in C-fis° van de Kromhoorn
opschuiven van de Regaal 4 tot 8, waarbij C-H nieuw zijn vervaardigd
nieuwe kelen in de Regaal
bijwerken van de intonatie van de Quintadeen 16 en de laagste tonen van de Prestant 16
herintonatie Mixtuur pedaal
plaatsen van een Trompet 8 op het pedaal

Voor de Trompet 8 werd een deel van het gelijknamige register gebruikt dat Flentrop in 1953 in de Oude Kerk van Rijswijk had geplaatst. Bij de restauratie van 1993 werd deze vervangen.

Dispositie

Rugwerk C-g3 – (grotendeels 1944)
Holpijp 8
Quintadeen 8 (C-H Holpijp)
Prestant 4
Fluit 4
Octaaf 2
Quint 1 1/3
Scherp 4 sterk
Sesquialter 2 sterk discant
Kromhoorn 8 (1959, kelen C-fis° 2006)

Hoofdwerk C-g3
Quintadeen 16
Prestant 8
Roerfluit 8
Gemshoorn 8 (C-H Roerfluit)
Octaaf 4
Fluit 4
Quint 2 2/3
Vlakfluit 2
Mixtuur 5-6 sterk
Trompet 8

Borstwerk C-g3
Eikenfluit 8
Gedektfluit 4
Prestant 2
Blokfluit 2
Octaaf 1
Cymbel 2 sterk
Regaal 8 (C-H 2006, kelen 2006)

Pedaal C-f1
Prestant 16 (C-F gedekt)
Octaaf 8
Gedekt 8
Koraalbas 4
Nachthoorn 2
Mixtuur 4 sterk
Bazuin 16
Trompet 8 (1953/2006)
Schalmei 4

Werktuiglijke registers
Koppeling Hoofdwerk-Rugwerk
Koppeling Hoofdwerk-Borstwerk
Koppeling Pedaal-Hoofdwerk
Koppeling Pedaal-Borstwerk
Tremulant (1993)