De Hortus-serie Les Musiciens et la Grande Guerre is een van de meest interessante uitgaven in het kader van de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. De serie moet uiteindelijk (dat wil zeggen in 2019) dertig cd’s omvatten, waarvan er inmiddels dertien zijn verschenen. Collega Joost Veerman besprak in deze rubriek eerder het negende deel, met daarop de Mariavespers van Marcel Dupré. Twee andere delen uit de reeks zijn eveneens aan het orgel gewijd.
advertentie
Allereerst is daar deel 6, getiteld Métamorphose en ingespeeld door Thomas Monnet. Sommige componisten van destijds zagen muziek als een voertuig voor hun angsten en zorgen, daar waar anderen muziek juist beschouwden als middel om aan alle ellende te kunnen ontsnappen. Deze verschillen in visie komen samen op deze cd. Pièce de résistance is een orgeltranscriptie van Le Tombeau de Couperin van Maurice Ravel. Anders dan de naam doet vermoeden, gaat het hier niet zozeer om een hommage aan François Couperin lui-même, maar betreft het veeleer een ode aan de Franse baroksuite in het algemeen. Ravel droeg de zes delen op aan in de oorlog omgekomen kameraden, iets wat overigens niet tot zwaarmoedige muziek leidt – integendeel. De componist was daar, nadat hij daarop werd bekritiseerd, vrij kort over: ‘De doden zijn al treurig genoeg, in hun eeuwige stilte’. Hoewel de oorspronkelijke pianoversie mijn favoriet blijft, moet ik zeggen dat Thomas Monnet er wonderwel in is geslaagd om het werk naar orgel te vertalen, daarbij geholpen door het rijk geschakeerde klankenpalet van het orgel van de Saint-Martin van Dudelange. Speciale vermelding verdienen verder het (ten onrechte) zelden te horen Fête Dieu van onze eigen Hendrik Andriessen en een spetterende orgelbewerking van Prokofievs Toccata. Composities van Joseph Jongen, Max Reger en Joseph Boulnois completeren deze in meerdere opzichten aantrekkelijke verschijning.
Deel 8 uit de serie heeft als titel Célébrations meegekregen, een woord dat gelet op het gespeelde programma hier nog het best met ‘plechtigheden’ vertaald kan worden. Die plechtigheden vonden en vinden onder meer plaats in de Parijse Cathédrale Saint-Louis, gesitueerd in het hart van het Hôtel des Invalides. Het aldaar aanwezige orgel werd in 1957 gebouwd door de firma Beuchet-Debierre; de kas dateert uit de 17e eeuw. Een van de titularissen is Philippe Brandeis, die zijn instrument hier op gloedvolle wijze voor het voetlicht brengt met voornamelijk minder bekende muziek. Dat gegeven verhoogt in ieder geval de documentaire – en wellicht ook de emotionele – waarde van deze schijf. Hoogtepunten zijn voor mij de composities van Devaere, Gaul, Howells en Widor. Verder hoort bij plechtigheden de klank van koper en daarom zorgen de koperblazers van de republikeinse garde tweemaal voor wat extra grandeur.
Lay-out en documentatie zijn bij beide cd’s prima verzorgd. De booklets zijn gevuld met lezenswaardige en informatieve essays over de muziek en de omstandigheden waaronder die ontstond. Verder zijn er diverse historische foto’s opgenomen. Merkwaardig is wel dat uitgerekend aan de bespeelde orgels niet of nauwelijks een letter wordt gewijd – om over een afbeelding nog maar te zwijgen. Een gemiste kans. Voor het overige verdient Hortus een (al dan niet militaire) onderscheiding voor het uitbrengen van deze veelomvattende muzikale encyclopedie.
Les musiciens et la Grande Guerre VI
Métamorphose ? ? ? ? ?
Thomas Monnet, orgue de Dudelange (Luxembourg)
Fête-Dieu (Andriessen); Deux pièces pour orgue (Jongen); Toccata (Prokofiev, tr. Monnet); Trauerode (Reger); Choral (Boulnois); Le Tombeau de Couperin (Ravel, tr. Monnet)
Label: Editions Hortus
Nummer: HORTUS 706
Speelduur: 78’50
Booklet: 36 pagina’s (FR/EN)
Prijs: € 23,75
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
Les musiciens et la Grande Guerre VIII
Célébrations ? ? ? ?
Philippe Brandeis, orgue des Invalides
Cuivres de la Garde Républicaine, dir. Sébastien Billard
Toccata (Kriéger); Zwei Stücke für Orgel No. 1 + 2 (Hindemith); Pièces sur des airs populaires flamands (Boulanger); Les Bourdons de Notre-Dame de Courtrai (Devaere); Salvum fac populum tuum op. 84 (Widor); Sonata for Organ No. 2 ‘Eroica’ op. 151 (Stanford); Christmas Prelude (Kelly); Rhapsody No. 3 Op. 17/3 (Howells); Poème Héroïque op. 33 (Dupré); Chant for dead heroes (Gaul)
Label: Editions Hortus
Nummer: HORTUS 708
Speelduur: 85’38
Booklet: 39 pagina’s (EN/FR)
Prijs: € 23,75
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
