Text Example

advertentie

Felix Mendelssohn

Intégrale des sonates et diverses pièces pour orgue

Edouard Oganessian

Orgue Walcker du Dôme de Riga

Organ Sonatas Op. 65, 3 Preludes and Fugues Op. 37, Andante in D major, Overture Paulus (arr. R. Schaab), Wie gross ist des Allmächt’gen Güte, Nachspiel in D

Label : Saphir Productions

Nummer: LVC1094

Prijs: € 20,00 verkrijgbaar via: Saphir Productions

Uitvoering: * * * * * / *

Opname: * * * *

Wie een liefhebber is van een doorsnee Nederlandse Mendelssohnvertolking moet deze recensie maar overslaan. In een overvloed van opnamen met werken van Mendelssohn is dit er een die in geen enkele categorie valt te plaatsen. Allereerst het orgel, een fantastisch Walcker-orgel, dat gebouwd werd toen de componist al wat jaren de laatste adem uitgeblazen had. Nu is het hier te lande geen probleem om deze werken op instrumenten te vertolken die vóór het ontstaan van de werken gebouwd zijn (ik herinner me een uitvoering van de 3e Sonate op het Duyschot-orgel te Hendrik Ido Ambacht). Het is echter verdacht als het op orgels wordt gespeeld die later gebouwd zijn. Waarom eigenlijk? Het klinkend resultaat is toch het enige waar het om draait?

Oganessian pakt het voortvarend aan. Meteen aan het begin van de 1e Sonate wordt het al duidelijk. Hier is een interpreet die Mendelssohn ziet als iemand die zich door voor- en tegenspoed moet worstelen. Stormachtig vangt hij aan, zeer vrij in de maat. Het koraal komt als een rustpunt in deze verzoekingen. Het Andante is een voortzetting van het koraal uit het eerste deel, zo zangerig en ingetogen, een echt Lied ohne Worte. Het derde deel is in deze uitvoering overrompelend, waarna de finale de overwinning uitroept.

Wat hier – en bij de andere werken – gebeurt is eigenlijk een benadering vanuit dezelfde optiek als Reger, Liszt of Brahms. Deze virtuose aanpak werkt fascinerend. De eerste keer dat ik deze cd’s beluisterde was ik doorlopend geschokt. Iedere keer als je denkt dat het de vertrouwde kant opgaat grijpt hij je bij de kladden. Opletten! Bij de les blijven! Na herhaalde malen luisteren krijg je het in de gaten! Edouard Oganessian past de aanpak van de Stylus Phantasticus toe bij Mendelssohn! (Dus tóch een verantwoorde interpretatie?) Onderuitzakken op de bank is er niet bij!

Om ieder werk hier te bespreken heeft geen zin. Op deze tweede cd staat behalve de obligate werken, ook nog een Adagio dat gecomponeerd werd in 1823, een jeugdwerk dus. Als je op veertienjarige leeftijd zóiets moois kunt componeren ben je geniaal. Dit is eigenlijk al een eerste Lied ohne Worte zoals er hij later talloze voor piano schreef. Een verrassing! De variaties over Wie gross ist des Allmächt’gen Güte zijn inmiddels genoeg bekend. Luister vooral hoe Oganessian het fikst om vrij in de maat te spelen en tegelijk de koraalmelodie ingetogen houdt. Als laatste stuk is het Nachspiel in D geprogrammeerd. Het werk werd vóór de 2e Sonate geschreven en Mendelssohn heeft er gretig gebruik van gemaakt voor het derde deel uit de 2e Sonate. Nu moet je niet denken dat het klakkeloos overgenomen is, nee daarvoor ben je te geniaal als je Felix Mendelssohn-Bartholdi heet. In sterk gecomprimeerde vorm en uitwerking werkt het uitstekend als sonatedeel. Het Nachspiel is een soort “uitleidend orgelspel” zoals hij in de St. Paul’s Cathedral in Londen enige keren verzorgde. Als ik in die kerk had gezeten kregen ze mij niet weg…

Tenslotte iets wat ik werkelijk fantastisch vind. Een transcriptie van de Ouverture “Paulus”. Een oproep aan alle organisten (als ze tenminste nog lezen). Zie dit werk te pakken te krijgen, studeer het snel in en voer het zo vaak mogelijk uit! Dit is een verrijking van het repertoire. Mendelssohn had veel affiniteit met de apostel Paulus. Ook hij was een tot het Christendom bekeerde Jood en wist van de problemen die dat tot gevolg had… Het koraal Wachet auf, ruft uns die Stimme” is voortdurend aanwezig in dit werk. Met zoveel dramatische en lyrische elementen is het bijna een Tongemälde voor orgel geworden. De transcriptie is overigens van Robert Schaab die hiermee voortreffelijk werk heeft gedaan.

Waarom dan ook die ene ster voor interpretatie? Omdat dit een productie is die alleen voor- of tegenstanders krijgt. Er is geen tussenweg mogelijk zoals met alle uitgesproken persoonlijke interpretaties. Het is voor mij heel lastig om de repeatknop uit te laten….ik wil steeds weer dit bezielde spel ondergaan! [HENK VAN DER POEL]