Op zoek naar het ‘ware’ tongenmessing

Text Example

advertentie



• “A Challenge for Materials Science: Bringing True Baroque and Medieval Sound Back to Life in Historic and New Pipe Organs”.

TrueSound, een project binnen het zesde Kaderprogramma van de Europese Commissie •Wetenschappers en orgelbouwers uit Duitsland, Italië, Letland, Litouwen, Nederland en Zweden waren van 24 april tot en met 28 april in het kader van het Europese TrueSound onderzoek bijeen in de werkplaats van de Nederlandse TrueSound-partner, Henk van Eeken Orgelmaker in Herwijnen.

TrueSound is een wetenschappelijk onderzoek naar het messing, wat in vroeger tijden bij de zogenaamde tongwerken in beroemde historische Europese orgels is toegepast. De meeste orgelpijpen werken zoals een blokfluit. De tongwerken vormen een aparte categorie, waarbij de klank wordt voortgebracht door het in trilling brengen van een dun messing plaatje: de tong. Het geluid wat zo ontstaat wordt versterkt door de schalbeker. De tongwerken vertegenwoordigen de blazersklank binnen het orgel. De samenstelling van het messing waarvan de tong is gemaakt heeft een belangrijke invloed op de klank van de tongwerken.

De eigenschappen van het moderne messing wijken af van die van het messing wat orgelbouwers in vroegere tijden gebruikten. Daardoor kunnen bij de restauratie van historische tongwerken afwijkingen in de klank ontstaan, wanneer er tongen moeten worden gereconstrueerd.

Binnen TrueSound werken vijf Europese orgelbouwers en vier Europese onderzoeksinstituten aan de ontwikkeling van messing met vergelijkbare akoestische eigenschappen als die van het historische messing. De samenstelling, microstructuur, mechanische en akoestische eigenschappen van tongen uit ongeveer 30 orgels die tussen 1629 en 1889 in negen Europese landen zijn gemaakt zijn onderzocht met behulp van de modernste wetenschappelijke methoden, waaronder röntgendiffractie en secundaire ionenspectrometrie. Er wordt een methode ontwikkeld om ‘akoestische vingerafdrukken’ van het geluid van tongpijpen te bepalen en er zijn verschillende messinglegeringen gemaakt, om het messing uit diverse Europese regio’s en uit verschillende tijden te reproduceren.

Tijdens de conferentie in Herwijnen hebben de negen TrueSoundpartners de onderzoeksresultaten van de afgelopen anderhalf jaar gepresenteerd en zijn onder meer technieken voor het vervaardigen van historisch tongenmateriaal op basis van de nieuw ontwikkelde messinglegeringen besproken.

De conferentie werd op 28 april afgesloten in de eeuwenoude Magnuskerk te Anloo met een concert door de bekende Duitse organist professor Harald Vogel op het Radeker/Garrels-orgel uit 1719. De originele tongen van dit orgel spelen in het TrueSound onderzoek een sleutelrol bij de ontwikkeling van het nieuwe tongenmessing.

Het TrueSound onderzoek wordt uitgevoerd in het kader van het zesde Kaderprogramma voor Research and Development van de Europese Commissie.

Meer informatie over TrueSound kunt u vinden op

http://goart.gu.se/truesound

© 2006 www.orgelnieuws.nl

© 2006 Henk van Eeken – Tongwerkpijpen uit 1719 in het Radeker/Garrels-orgel in de Magnuskerk te Anloo.