James D. Hicks zet zijn verkenningstocht naar de Noord-Europese orgelmuziek voort. Deze dubbel-cd is al deel 17 van zijn ‘Nordic Journey’. Stonden in deel 16 de verbindingen met de Duitse orgelcultuur centraal, nu voert Hicks’ orgelreis langs het Noord-Atlantische gebied.
advertentie
Meer dan duizend jaar geleden volgden de Vikingen deze route, die hen van de kust van Noorwegen, via de eilanden Orkney en Shetland naar de Schotse hooglanden voerde, en hen vervolgens via de Faeröer, IJsland en Groenland aan deed spoelen in Nova Scotia aan de Canadese oostkust. De natuur is hier ruig, depressies trekken constant over de onmetelijke wateren. In de zomer is er de middernachtzon, de winter is duister. En guur.
Onbekend
In ruim tweeëneenhalf uur laat Hicks vooral hedendaagse orgelmuziek horen, waarvan het meeste in West-Europa onbekend zal zijn. Het merendeel speelt hij op het grote Eule-orgel (87/IVP) uit 2013 in de Dom van het Noorse Bodø. Een drietal stukken werden opgenomen in de Hallgrímskirkja in Reykjavík, IJsland, waar een orgel (72/IVP) van Klais uit 1992 staat.
Het enige stuk op deze cd’s dat ik kende, is van de Engelse componist Kenneth Leighton (1929-1988). Het is diens Prelude, Scherzo and Passacaglia. Een mooie triptiek! In de Prelude wisselen majeur en mineur elkaar af en is het contrapunt complex.
Het Scherzo is een uitbundige gigue, dat een uitbundig ritme combineert met dalende kwarten in het pedaal. Sterk contrasterend daarmee is het twaalftoons passacagliathema, dat echter gaandeweg verandert, terwijl de variaties steeds virtuozer worden. Een buitengewoon spannend stuk muziek.
Natuurschilderingen
Andere stukken hebben een vertellend, een verhalend karakter, of zijn echte natuurschilderingen, zoals Outer Hebrides van Paul Halley. Dat is tekenend voor de aard van de Noord-Atlantische mens met zijn eeuwig zingende bossen en zijn cultuur. Voor ik deze productie ging beluisteren, zette ik eerst nog een symfonie van Sibelius op om alvast in de stemming te komen.
Hicks laat de luisteraar meteen in de stemming komen met een stralende North Atlantic Fanfare op de horizontale tongwerken van het domorgel in Bodø. Het stuk is kakelvers uit 2024 en speciaal voor deze opname gecomponeerd.
Verrassingen
Maar Hicks heeft meer verrassingen in petto. Ook de vijfdelige Missa Norvegica uit 2024 van Kjell Mørk Karlsen is een opdrachtcompositie. In dit stuk speelt de obligate vioolpartij een belangrijke rol. Deze wordt gespeeld door Ragnhild Hemsing, een specialiste op de zogenaamde Hardanger Fiddle. Dat is een Noors folkloristisch instrument, dat behalve de vier melodiesnaren nog vier of meer resonantiesnaren heeft, die de vioolklank extra galm geven.
Páll Sólstein (*1964) is hoornist. Hij componeerde een hier opgenomen koraalbewerking, waarin hij, begeleid door Hicks, zelf de hoornsolo voor zijn rekening neemt.
Een stuk met de opvallende titel 125 mph on the Island road van de Faeröerse componist Eli Tausen á Lava (*1997) is geïnspireerd door een vaak gemaakte gezamenlijke motorrit door jongelui op de hoofdroute door de Faeröer.
Overweldigend
De ‘Nordic Journey’ eindigt in Nova Scotia, Nieuw-Schotland. Daar ontmoeten we de Amerikanen en vanzelfsprekend de jazzmuziek. Hicks vindt er een passend slot voor zijn lange reis: de Hymn to Freedom van de gelauwerde Canadese jazzpianist Oscar Peterson. De orgelbewerking is van de Noor Mons Leidvin Takle. Het is een opwindende en overweldigende finale.
Het is een productie vol verrassingen uit een meest onbekende wereld, creatief en virtuoos gespeeld. Alle gewenste informatie is te vinden in het uitgebreide geïllustreerde booklet. Laat u verrassen!
Nordic Journey – James D. Hicks – Volume XVII – North Atlantic Voyage
Miller: North Athlantic Fanfare; Karlsen: Missa Norvegica; Halley: Outer Hebrides; McGregor: Kali Kolsson’s Journey; Leighton: Prelude, Scherzo and Passacaglia, Op. 41; Tausen á Lava: 200km/t á Oyggjarvegum; Blak: Katmutseq, Dimun; Sólstein: Kam andin halgi; Grétarsson: Preludium for Organ; Davíðsson: Hommage to Jón Leifs; Sævarsson: Starka virna vestilie; Karlsen: Sinforia Arctadreae, Op. 105 (Orgelsymfoni nr. 2); Præstholm: Grundfjeldslys: Præludium & Postludium, Kven Kan Seia Ut Den Glede (arr. Takle); Takle: The Place of My Childhood; Peterson: Hymn to Freedom (arr. Takle)
James D. Hicks, Eule-orgel, Dom, Bodø & Klais-orgel Hallgrímskirkja, Reykjavík; Ragnhild Hemsing (Hardanger Fiddle), Páll Sólstein (hoorn)
Pro Organo – CD 7316, 2CD, TT 156’27, opname 08+09/2024, booket 24 pp. EN, prijs $ 24,98 | proorgano.com
