De recent bij Aeolus verschenen cd Passions van Zuzana Ferjenčíková is niet minder dan een belevenis. Haar vertolkingen van pianowerken op het Seiffert-orgel in Ratingen overstijgen moeiteloos de maximale sterrenwaardering. Een opname die je simpelweg móét horen.
advertentie
Onlangs was Zuzana te beluisteren in de Nieuwe Kerk te Katwijk aan Zee, waar zij op het Van den Heuvel-orgel uit 1983 concerteerde. Daar speelde ze onder meer van SchumannÚ Fürchtenmachen, Kind im Einschlummern, Der Dichter spricht, en van Liszt de Consolations nrs. I, II, III en Saint-François-de-Paule marchant sur les flots.
Virtuositeit
De virtuositeit van Zuzana Ferjenčíková is werkelijk ongekend; in Katwijk bleek geen zee te hoog. Het was of de tijden van Demessieux herleefden. Ferjenčíková speelde letterlijk piano op de Van den Heuvel. Het was bovendien een genot om via het scherm naar haar spel te kunnen kijken: ze registreerde zelf – ook in Weinen, Klagen van Liszt – en sloeg eigenhandig driftig de blaadjes om.
En de Katwijkse Van den Heuvel blijft een knappe prestatie: zo’n groot symfonisch orgel hebben we maar nauwelijks in ons land, al is het wel toe aan restauratie.
Belevenis
De plaat Passions is ook niet minder dan een belevenis. Ooit gaf Henk van der Poel op een schaal van vijf wel zes sterren voor een cd; ik ben geneigd iets dergelijks voor de plaat van Ferjenčíková te geven.
Why? De Seiffert uit 1953 is beslist een aangename verrassing: een heerlijke Duits-romantische reus, met vele karakteristieke registers. Ferjenčíková heeft een verbluffende techniek die geheel ten dienste staat van haar artistiek bijzondere uitvoeringen.
Wervelend
Aanvankelijk aarzelde ik bij Beethoven op zo’n orgel – als je vaak geniet van Alfred Brendel en nu en dan van Melvyn Tan … – maar mijn purisme sneuvelde bij dit klinkende resultaat. Een wervelende vertolking, alsof de Seiffert een piano met pijpwerk is.
Je vraagt je af of het prachtige Adagio in b van Mozart niet vraagt om een orgel dat de pure en reine klanken van de geniale Mozart in alle ongekunsteldheid kan vertolken. Zoals bijvoorbeeld het Lohmann-orgel in Farmsum (Thomas Trotter, Argo 1993), of de melancholieke Robustelly in Helmond (Leo van Doeselaar, Globe Records 1991).
Voor Mozart zou je toch niet zomaar een Seiffert uit 1953 kiezen. Maar Ferjenčíková weet dat pure en ongerepte van de partituur door haar spel te verheffen tot een naïeve abstractie die adembenemend is en waarbij de Seiffert een instrument is dat toch helemaal meedoet.
Liszt
De drie Consolations van Liszt krijgen ook een weergaloos poëtische vertolking. Jammer, heel jammer, dat we IV niet te horen krijgen; een Consolation die wegdruipt van treurigheid. Maar Saint-François-de-Paule marchant sur les flots maakt dat gelukkig weer goed. Wat een werk, wat een intrigerend spel tussen spanning en ontspanning.
Het wordt op allerlei manieren misschien steeds lastiger om in deze tijd nog cd’s te maken. Nog een Ad nos van Liszt aan de discografie toevoegen? Dat zou dan mijn achtendertigste worden … en toch zou ik ’m juist van Ferjenčíková toch wel heel graag hebben!
Extragalactisch
Dus naast de maximale vijf sterren toch ook maar zo’n extragalactische ster voor deze prachtplaat van Aeolus.
Passions
Van Beethoven: Grande Sonate Pathétique Op. 13; Mozart: Adagio in b KV 540; Schumann: Kinderszenen Op. 15 XI. Fürchtenmachen, XII. Kind im Einschlummern, XIII. Der Dichter spricht; Liszt: Consolations I, II en III, Tristis est anima mea (from Christus, S. 3), Saint-François-de-Paule marchant sur les flots S. 175
Zuzana Ferjenčíková, Seiffert-orgel (1953), St. Peter & Paul, Ratingen (D)
Aeolus – AE-11471, TT 75’12, booklet 40 pp DE/EN/FR, prijs € 19,99 | aeolus-music.com
