Text Example

advertentie

Sounds baroque

De “International Organ Festival Society” in St Albans, organisator van het befaamde orgelconcours, liet in 1989 door Peter Collins een orgel bouwen in de stijl van Andreas Silbermann. Het instrument omvat 26 stemmen (waaronder drie transmissies) op twee manualen en pedaal. De uiterlijke vormgeving sluit aan bij het Silbermann-orgel van de Predigerkirche in Basel. Ook de klaviatuur heeft een Silbermannse vormgeving, waarin de drie moderne tredes voor de koppels danig detoneren.

Het instrument is geplaatst in de parochiekerk van St Saviour’s, een ruimte met betrekkelijk weinig nagalm. Enerzijds biedt de afwezigheid van een riante akoestiek de luisteraar alle gelegenheid om de orgelklank op z’n merites te beoordelen; anderzijds echter krijgt de muziek in deze entourage werkelijk helemaal niks cadeau. Vooral de plenumregistraties, waarin de Cymbal nadrukkelijk aanwezig is, gaan al gauw wat vermoeiend klinken als de akoestiek er geen aangenaam dekentje overheen legt. Ik denk even aan het Thomas-orgel in Spa, dat eveneens op Silbermannse leest is geschoeid en qua klank zeker verwantschap vertoont met dit Collins-orgel: dankzij de fraaie akoestiek heeft het orgel in Spa het dan heel wat gemakkelijker!

Het instrument in St Albans wordt op deze cd gepresenteerd door Terence Charlston, een echte barokspecialist die tevens als clavecinist actief is en die deel uitmaakt van het gerenommeerde ensemble London Baroque. Zijn programma is wat rommelig van opbouw maar wel zeer gevarieerd, de repertoirekeuze is uitstekend toegesneden op het orgeltype en laat het orgel in al z’n verscheidenheid horen. In een Toccata van Muffat horen we het plenum, dat door die hoge cymbelklank nogal schril overkomt. De dorische Toccata van Bach wordt geregistreerd zònder die Cymbal: dat klinkt heel wat aangenamer. De Bombarde van het pedaal fungeert als een solide basis. Ook de andere twee tongwerken, een Trompette op het Grand Orgue (in het booklet ten onrechte afgedrukt in de rij van het Positif) en een Cromorne op het Positif, hebben een uitgesproken Frans karakter. De Kyrie-versetten uit de Messe pour les Paroisses van François Couperin klinken dan ook zeer overtuigend. Het onvoltooide koraalvoorspel “Jesu, meine Freude” BWV 753 van Bach werd door Terence Charlston stijlgetrouw voltooid en fungeert nu als demonstratie van de fluiten 8’, 4’ en 3’ van het Positif.

Onconventioneel is de aanpak van de grote koraalbewerking “Allein Gott in der Höh sei Ehr” BWV 663: Charlston benadert dit stuk als een Tierce en taille, waarbij de linkerhand de melodie in een tertsregistratie speelt terwijl het pedaal zonder zestien voet wordt geregistreerd. Overtuigender klinkt het versierde koraal “Herr Jesu Christ, dich zu uns wend” BWV 709, met exact dezelfde soloregistratie, nu echter in de rechterhand. “Ich dank dir schon” van Kirnberger is geen diepgravende compositie, die hier ook nog eens een tamelijk kleurloze vertolking krijgt. Het verlengt de speelduur van de cd met twee minuutjes, maar verder voegt het ook echt niet veel toe. In het Preludium en Fuga in C van Böhm geven de Bombarde van het pedaal en de als transmissie ook in het pedaal beschikbare Trompette van het Grand Orgue een ruig tintje aan de bas. Waardig en deftig klinkt het koraalvoorspel “Komm, Gott, Schöpfer, Heiliger Geist” BWV 667van Bach. En dan zijn we opeens terug bij Couperin, voor het Benedictus uit de Messe pour les Paroisses. Prachtig zingt de Cromorne haar melodie – maar de logica in de programmavolgorde heb ik niet kunnen bevatten…

De sonates van Carl Philipp Emanuel Bach kunnen worden gezien als kamermuziek en gedijen uitstekend in deze ruimte. Charlston weet de spannende wendingen in deze muziek op subtiele wijze te benadrukken: mooi gedaan! De grenzen van de ongelijkzwevende stemming (naar Vallotti) worden in de Musical Circle van Kirnberger verkend, maar niet overschreden. Twee voluntaries van Stanley besluiten het programma: muziek die in zo’n Engelse kerk natuurlijk perfect op z’n plek is en die zich op dit orgel uitstekend thuis voelt. Heerlijk, zo’n feestelijke Cornet Voluntary, zeker als die zo vaardig en muzikaal wordt neergezet. “Sounds baroque”: die belofte wordt zeker waargemaakt. [DICK SANDERMAN]

Sounds Baroque

Terence Charlston plays the IOFS organ in St Saviour’s Church, St Albans

Lammas Records LAMM 181D