Text Example

advertentie

Het is toch wel even knipperen met de ogen als de informatie binnenkomt dat de harmoniumbouwer Van den Burg in Amersfoort een Pedalion met drie manualen bouwt op bestelling. Het enige exemplaar ooit gemaakt, voorzien van 15 spel. Het meest opvallende echter is het bouwjaar: 1942. Het land is in oorlog, en toch wordt zo’n project uitgevoerd.

Dit instrument staat nu in het Harmonium Museum in Barger-Compascuum (Emmen) en staat daar in het gezelschap van een Holt 3 klaviers pedaalharmonium met 20 spel. Vervolgens staat daar een al evenzo uniek instrument van Estey, een Phonorium. Een model waarvan de bouwer vooraf al wist dat ze maar mondjesmaat gebouwd zouden worden.

De Belg Heddo Heide deed uitgebreid archief onderzoek in de bibliotheek van het Belgische Koninklijk Paleis. Daar zijn een drietal collecties bladmuziek aanwezig, waarin het harmonium een hoofdrol speelt. Het resultaat is een uitgebreid overzicht van partituren in de collectie, voorzien van uitgebreide historische achtergronden.

De muziekbijlage is een compositie van Déodat de Séverac, waarin het uiterste gevraagd wordt van de uitvoerende. “De speler moet alle middelen aangrijpen om in deze maten een echt legatote maken: drie stemmen in de rechterhand, want de linkerhand kan niet helpen.” En dat in combinatie met zeer gedetailleerde aanwijzingen voor het gebruik van de Expression.

In Amersfoort heeft langere tijd een tweede harmoniumbouwer gewerkt. Met een bedrijfsnaam die klinkt als een klok: “Nederlandsche Orgelfabriek Worcester Reed Organs Works”. Deze firma was bekend om de goede kwaliteit die zij op de markt brachten. Maar ook vanwege de fijnzinnige aandacht voor het ontwerp en uitvoering van de kasten. In deze editie een bijzonder fraai exemplaar met details ingelegd met een exotische houtsoort en ivoor. In deze editie ook een artikel uit 1917 uit de Amersfoortsche Courant. En om het feestje voor deze bouwer geheel compleet te maken: Er staat een pedaalharmonium in de verkoop, aangeboden door een zeer bekende organist. Dat is uw kans om eens bij hem op de koffie te gaan. U moet het instrument dan – uiteraard – wel kopen.

De duitse harmoniumbouwer Beyer bouwde kerkharmoniums. Grote instrumenten met een rijke dispositie. Veelal doorlopende stemmen aangevuld met enkele solostemmen. Zo’n instrument kunt u zien (én desgewenst bespelen) in het Harmonium Museum. Beyer bouwde een tweede versie, maar nu voorzien van een discant Mixtuur 3 sterk.. En hoe los je dan het ruimte-probleem op? Pneumatiek. Aan de achterzijde werd een volledig pneumatisch aangestuurde aparte windlade. Joop Rodenburg schreef een gedetailleerd artikel over uitvoering en werking, inclusief een bouwtekening van de gebruikte pneumatiek.

Een concertagenda “harmoniummuziek”. Als de groei van deze rubriek doorzet in hetzelfde tempo als de afgelopen jaren, dan kunt u over drie jaar van de HVN een geheel eigen editie van een “Zomeragenda” verwachten. Deze concert agenda is ook te raadplegen op onze website www.harmoniumvereniging.nl onder het kopje ‘Agenda’.

De voorzitter werd enige tijd geteisterd door zijn ‘hoge d’ die maar bleef hangen. Tekenend voor de sfeer in onze vereniging: de aanbiedingen om het op te lossen kwamen uit het hele land.

Op 3 november zal in Barneveld de Jaardag plaats vinden. Dirk Luijmes zal dan vergezeld van een cellist enerzijds werken van Cor Kint uitvoeren, anderzijds uitvoerig aandacht schenken aan zijn cd Dutch Air. Een cd met recente composities geschreven voor harmonium. Aanvang 13:00 u en gratis toegankelijk.