Text Example

advertentie

De reeks opnamen van het complete orgelwerk van Bach, gespeeld door Nederlandse organisten, blijft zich uitbreiden. Na Ewald Kooiman, Bram Beekman, Jacques van Oortmerssen en Cor Ardesch (misschien vergeet ik nog wel iemand) is er nu ook Jolanda Zwoferink, van wie nu haar tweede Bach-cd voor me ligt. Naar eigen zeggen in een interview in het Reformatorisch Dagblad heeft zij weinig op met de Nederlandse aanpak als het om Bach-interpretatie gaat. Haar techniek en interpretatie ‘wortelen in de traditie van Marcel Dupré’. ‘Niemand heeft de sleutel voor dé Bach-interpretatie in handen’, voegt ze eraan toe.

Net als de eerste Bach-cd van Zwoferink is ook deze opgenomen in de Hofkirche in Dresden. Het grote Silbermann-orgel uit 1755, voltooid door Zacharias Hildebrandt, is een indrukwekkend mooi instrument. Voor Jolanda Zwoferink is dit hét Bach-orgel bij uitstek. ‘Het bezit alle registers waarvan bekend is dat Bach die wenste: de Untersatz 32’ en de Fagott 16’, diverse strijkers en tremulanten’.

Op deze cd illustreert Jolanda die klankrijkdom het duidelijkst in de partita O Gott, du frommer Gott. In de koraalzetting en acht variaties horen we prachtige, lieflijke fluiten, fonkelende combinaties van aliquoten en heerlijke tongwerken. Een welkome steun bij het beluisteren is het feit dat de volledige tekst van de negen strofen van het lied van Johan Heermann in het boekje zijn afgedrukt. Wat mij betreft is dit het meest geslaagde deel van deze cd.

Ook Zwoferinks bezonken vertolking van de koraalbewerking Allein Gott in der Höh’ sei Ehr (BWV 662) raakt de luisteraar. De rijk versierde solostem wordt met een Quintadeen gespeeld, die zich alleen in kleur maar niet in volume van de begeleiding onderscheidt.

In Nun komm’ der Heiden Heiland (BWV 659) is een combinatie van grondstemmen met de Nassat 3′ (met tremulant) als solostem gekozen. Zwoferink speelt het stuk in een sfeer van verstilde verwachting. Vanuit de tekst gedacht is dat goed te verklaren, maar de stapsgewijs voortschrijdende basstem gaat nu wel wat te langzaam voort.

Christ lag in Todesbanden (BWV 625) uit het Orgelbüchlein wordt daarentegen dusdanig voortvarend gespeeld dat de sensatie van de grandeur van het majestueuse plenum bijna verloren gaat. Door de tamelijk indirecte opname ervaar je als luisteraar een diffuse en onduidelijke klank.

Dat laatste doet zich vaker voor, vooral bij de twee grote fuga’s (BWV 582 en BWV 542), wanneer de plenumklank lijkt te zwemmen in de weelderige akoestiek van de Hofkirche.

Het Preludium en Fuga in a (BWV 543), centraal in het programma, onttrekt zich aan die malaise, dankzij Zwoferinks duidelijke articulatie en maataccentuering.

De traditie van Dupré, waarin Zwoferink zich wil scharen, is vooral ook de horen aan het begin van deze opname: de Passacaglia wordt in een aangename zachte klank ingezet, en geleidelijk steeds sterker geregistreerd.

Aan het boekje is veel zorg besteed: korte, maar goede toelichtingen op de gespeelde werken, een korte biografie van de toonkunstenares en informatie over het bespeelde instrument, alles geïllustreerd met enkele fraaie foto’s.

Mijn totaalindruk van deze productie is wat ambivalent: enerzijds mooie en ontroerende momenten, anderzijds interpretaties die me veel minder raken. Over het geheel genomen mis ik de evenwichtigheid en de gerijptheid die me van zowel Dupré als Kooiman bijblijven.

En, om prinses Máxima te parafraseren: dé Bach-interpretatie en hét ideale Bach-orgel bestaan niet, net zomin als dé Nederlandse aanpak. Van Dupré bezit ik enkele prachtige Bach-opnamen, meer dan vijftig jaar oud en gespeeld op het orgel van de St.-Sulpice in Parijs. Onlangs las ik de ontboezeming van een gewaardeerde collega naar aanleiding van een nieuwe Bach-opname daar: ‘dít is het ideale Bach-orgel’. [BERT WISGERHOF]

Johann Sebastian Bach – Orgelwerke II:

Gottfried Silbermann-Orgel

Kathedrale Ss. Trinitaties (Hofkirche) Dresden

Jolanda Zwoferink

Passacaglia in c, BWV 582 ; ‘Nun komm’ der Heiden Heiland’, BWV 659 ; ‘Allein Gott in der Höh’ sei Ehr’, BWV 662 ; Praeludium et Fuga in a, BWV 543 ; ‘Christe, du Lamm Gottes’, BWV 619 ; ‘Christ lag in Todesbanden’, BWV 625 ; Partite ‘O Gott, du frommer Gott’, BWV 767 ; ‘Wer nur den lieben Gott läßt walten’, BWV 690 ; ‘Herr Jesu Christ, dich zu uns wend’’, BWV 726 ;‘Ach Gott und Herr’, BWV 714 ; Fantasia et Fuga in g, BWV 542.

Label: Prestare

Nummer: ZWF3331567

Speelduur: 77’55

Booklet: 36 pagina’s (DU/EN/NE)

Prijs: € 21,95

[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]