Het verbaast mij enigzins dat de discussie zich vooral toespitst op het feit dat de mening van de heer Edskes is dat de orgels die in de stijl zoals hij die propageert alleen geschikt zouden zijn voor het begeleiden van een reformatorische eredienst. Het feit alleen al dat er in Dordrecht iso-ritmisch wordt gezongen, betekent dat een orgel in die stijl/stemming minder geschikt is! Immers, bij het harmoniseren van een psalm bij een gemeente die op zo’n manier zingt, ben je al snel gedwongen om tussendominanten te gebruiken om de gemeente te sturen en te stimuleren. Nu kun je die tussendominanten bij Bach natuurlijk ook aantreffen, maar ik denk dat als je kijkt naar de manier waarop een flink aantal koraalboeken iso-ritmisch is getoonzet, een orgel van bijvoorbeeld de snit van Bätz-Witte gewoon een betere optie was geweest.
advertentie
Romantiek in een dienst zou dan ineens niet kunnen? Dat hangt per definitie niet van de stijl van het orgel af: maar van de organist! Ik heb het orgel in Dordrecht bespeeld en beluisterd, en als je simpelweg de twee 8-fluiten gebruikt en de tremulant, dan kun je daar echt wel een romantische sfeer mee creëren. Wel iets totaal anders dan Witte of Cavaillé-Coll, maar de gedachtengang van de heer Edskes dat het orgel er dan voor zou gaan zorgen dat de organisten werkelijk in die ene stijl blijven hangen, lijkt me op grond van de situatie in Dordrecht gewoon niet haalbaar.
Verder ben ik het met Bert den Hertog eens dat op deze manier de orgelbouw niet vooruit geholpen wordt. Als ik het orgel van de Julianakerk hoor, hoor ik qua zangerigheid in de klank echt niet veel verschil met het orgel wat ik in de Hervormde kerk te Klundert bespeel (Flentrop, 1958). Het lijkt het erop dat we in Nederland ons verschuilen achter zelfbedachte dogma’s en regeltjes, die het muzikale effect ten enemale missen.
Het wordt tijd dat we zelf weer eens creatief worden! Beste voorbeeld: het Boogaard-orgel in de Bethelkerk te Geldermalsen (wat mij betreft een orgel dat de richting aangeeft), en loslaten van de krampachtigheid en de gedachte dat wij alleen hier goede orgels bouwen, want dat kunnen Klais en Seifert in Duitsland ook, en ook nog creatief!
Gerben Mourik, Hendrik Ido Ambacht
Klik hier om een reactie in te sturen voor de rubriek SCHERP
