Op vrijdag 7 januari verschijnt het januari/februarinummer 2011 van ‘de Orgelvriend’. Een dubbelnummer met een aantal boeiende items, zoals een interview met de organist/klavecinist Léon Berben door Lex Gunnink.
De naam Léon Berben verschijnt steeds vaker in Nederlandse orgelconcertseries. En dat heeft een reden: sinds de opheffing van het barokorkest Musica Antiqua Köln, waarvan Berben de klavecinist was, heeft hij zijn aandacht meer naar het orgel verlegd. Waarbij hij het klavecimbel overigens allerminst terzijde heeft geschoven. Léon Berben heeft een Nederlands paspoort, maar woont en werkt al jaren in Keulen. Deze stad lijkt geografisch ook een prima uitvalsbasis te zijn voor de internationale carrière van Berben als concertorganist, die zowel Duitsland als Nederland, België en Frankrijk beslaat. En deze opsomming is allerminst volledig. Daarnaast werkt Léon Berben aan een rap uitdijende discografie van orgel- en klavecimbelopnamen die zowel kwalitatief als kwantitatief het nodige respect afdwingt.
“Ik vind het belangrijk te weten wat je doet. Niet om je muzikale intuïtie uit te schakelen natuurlijk; uiteindelijk wordt alles geïntegreerd als je de muziek gaat uitvoeren. En ik heb er niets op tegen dat iemand, na het lezen van boeken, tot andere conclusies komt dan ik. Maar ik heb er wel moeite mee wanneer iemand bij wijze van spreken nog nooit een boek over een bepaald onderwerp heeft gelezen, maar er ondertussen wél een mening over dat onderwerp op na houdt. Ik speelde bijvoorbeeld Bachs grote e-moll tijdens concerten in Haarlem en Kampen afgelopen zomer aanzienlijk sneller dan men gewend is. Daar kreeg ik heel veel reacties op, dus blijkbaar heb ik mensen daarmee aan het denken gezet. Een flinke galm of een groot orgel wil nog niet zeggen, dat je een laag tempo moet kiezen. Ik wil de grote lijn laten horen, ik vind het vreselijk als die fuga negen minuten duurt. Ik heb net Die Kunst der Fuge op orgel opgenomen: dat zijn bijna allemaal alla breve-maatsoorten. In Bachs autograaf zie je zestienden staan; in de druk staan dan opeens achtsten, maar dan wel met de maataanduiding ‘alla breve’. Dat wil dus zeggen: tempo maken! Dus studeer ik het net zo lang tot ik het in een pittig tempo kan spelen. Een partituur begint niet pas met de allereerste noot; daarvóór staat de maataanduiding, en die zegt al iets over het tempo. En ik doe dat niet om anders te spelen dan anderen, maar echt omdat ik ervan overtuigd ben dat het zo moet.”
Lees meer in het januari/februarinummer!
Een andere musicus aan wie we uitgebreid aandacht besteden is de Amsterdamse organist/koordirigent Simon C. Jansen ter gelegenheid van diens honderdste geboortedag op 1 januari 2011. In een uitneembare special halen zijn zoon Rudolf, oud-koorlid Gerrit Bosch en organist Jos van der Kooy herinneringen op aan de vroegere cantor-organist van de Amsterdamse Westerkerk.
Verder een artikel van Philip van den Berg over “het juweel van Jutphaas”, het Maarschalkerweerd-orgel in de St.-Nicolaaskerk in Nieuwegein-Jutphaas, waarvan de beroemde kas uit het eerste kwart van de 16e eeuw dateert. Dankzij het St.-Bernulphusgilde kwam dit kerkelijke kunstwerk in 1872 in de parochiekerk van Jutphaas terecht. Het instrument werd in 2010 gerestaureerd door Elbertse Orgelmakers
Hans de Borst uit Kamerik bouwde in bijna tien jaar tijd een replica van het Freytag-kabinetorgel dat nu in het koor van de Martinikerk in Doesburg staat. Hij gaf het instrument in bruikleen aan de hervormde gemeente van Kamerik. “Van Heurn was mijn leermeester”, vertelt hij aan Gerco Schaap.
Dirk Molenaar schrijft over het orgel dat Nicolaas Anthonie Lohman in 1817 voor de kerk van Zuidwolde bouwde. Na ingrijpende werkzaamheden door Doornbos (1895) werd het orgel in 2010 gerestaureerd.
In dit nummer starten we een nieuwe rubriek: De orgelharmonica. Hoe we tot deze titel zijn gekomen, leest u in het nieuwe nummer.
En verder:
Nieuws en berichten uit de orgelwereld • Muziekbijlage van Minne Veldman • Nogmaals: het Rogier-orgel in Bergen op Zoom • Dvd- en cd-recensies • Wegwijzers en Toegelicht • Orgel- en kerkmuziek op Radio 5 • Index op organisten en orgelcomponisten 2010 • Index op orgels 2010
© 2010 www.orgelnieuws.nl
© 2010 fotografie: Christoph Martin Frommen / Aeolus-Music (Léon Berben), onbekend (Simon C. Jansen), Gerco Schaap (Hans de Borst)