Hollandse romantiek op een Hollands […] [RECENSIE]

Text Example

advertentie



Gerben Mourik in concert

Van den Heuvel organ Katarina Church Stockholm

Improvisation I Nocturne Mystique (Van Mourik); Sonata da Chiesa (Damjakob); Prélude, Choral et Variations pour Grand-Orgue (Nieland); Mélodie op. 46 (Guilmant); Fantasia nr. 2 (Worp); Starlight op. 108/2 (Karg-Elert); Choral I (Bonefaas); Sicilienne (Bach/Vierne); Improvisation II Fantaisie-Paraphrase (Mourik)

Label: AAVV Organ Records

Nummer: CD 20081

Speelduur: 75’13”

Prijs: € 18,50

Muzikale interpretatie: * * * * *

Programmakeuze: * *

Keuze van het instrument: * * * *

Kwaliteit van de opname: * * * *

Informatie in het booklet: * *

Grafische vormgeving (cd en boekje): * *

Klik hier om dit artikel te bestellen

Hollandse romantiek op een Hollands orgel in Zweden

Het valt niet mee om aan het enorme aanbod van orgel cd’s nog iets waardevols toe te voegen. Het ‘ijzeren’ repertoire is immers al vele malen vastgelegd en op terecht onbekende werken zit niemand te wachten. Natuurlijk kan een bijzonder instrument reden genoeg zijn om de microfoons op te stellen: per slot van rekening is het thuis kunnen beleven van een fraai orgel dat ver weg staat een heerlijke luxe van onze tijd.

De improviserende organist heeft het in dit opzicht gemakkelijker: hij of zij kan nieuwe, eenmalige muziek maken en vastleggen en zich daarbij laten leiden door de orgelklank, waardoor er een geluidsdrager kan ontstaan die de moeite waard is.

Organist Gerben Mourik heeft met name als improvisator inmiddels zijn sporen verdiend en maakt er dan ook terecht naam mee. Op deze cd bespeelt hij het orgel uit 1999 van Van den Heuvel (Dordrecht) in de Katarinakerk te Stockholm. Dit orgel vervangt het instrument dat in 1990 jammerlijk verloren ging tijdens een grote kerkbrand. De kas is een reconstructie, alhoewel er helaas geen fondsen waren om het prachtige meubel van Jean Erik Rehn uit 1763 geheel te kopiëren. Zonder het uitbundige snijwerk dat de kas destijds omkranste, doet het geheel nu wat kaal aan. Het orgel is met zijn 62 stemmen een royaal opgezet Frans-symfonisch instrument en laat weinig te wensen over. Twee van de drie manuaalwerken zijn in zeer goed sluitende zwelkasten geplaatst, waardoor er oneindig veel kleurschakeringen zijn te maken. Gerben Mourik voelt zich achter de vrijstaande speeltafel als een vis in het water en laat het orgel van zijn beste kant horen. De opname is tamelijk direct, waardoor alles uitstekend te volgen is, alhoewel met name de mechaniek van het Positif zo wel erg duidelijk hoorbaar is.

Gerben Mourik kiest voor improvisaties en grotendeels onbekend repertoire, met name van Hollandse bodem. De improvisatie waarmee de cd begint is erg fraai en laat enkele bijzondere registercombinaties horen, waaronder de indrukwekkende tweesterke Flûte traversière 8’. Maar dan horen we als tweede werk een uitgeschreven improvisatie van Paul Damjakob, de oud-domorganist van Würzburg (D). Eerlijk gezegd begrijp ik deze keuze van Mourik niet. Als improvisatie was deze Sonate al bepaald geen hoogvlieger, in ‘quasi Mozart stijl’ worden er een aantal thema’s geponeerd die soms ronduit platvloers zijn. Mouriks eigen improvisatiekunst staat op een veel hoger plan dan dit en maken de keus des te onbegrijpelijker. Een aardig niemendalletje van Guilmant weet mijn ergernis gelukkig weer te blussen. Het sympathieke werk ‘Prélude, Choral et Variations’ van Jan Nieland is wel de moeite waard om vast te leggen, alhoewel Mourik in het cd-booklet terecht opmerkt dat de compositie niet de diepgang van Nielands Franse collega’s heeft. Het is jammer dat de Fantasia nr. 2 van de ons aller bekende Joh. Worp aan de vergetelheid is ontrukt: brave, burgerlijke muziek, die nooit op het niveau van bijvoorbeeld een Rheinberger komt. Net als bij Nieland lijkt er bij deze Hollandse componist een soort ‘modulatie-angst’ te heersen, waardoor het werk nooit goed los van de grond komt. Het hoogtepunt van deze cd is mijns inziens het prachtige ‘Starlight’ op. 108/2 van Sigfried Karg-Elert: impressionistische muziek die zich op dit grote Van den Heuvel-orgel optimaal laat vertolken. Wat een rijkdom aan strijkerskleuren! Had Mourik het niet veel meer in deze hoek moeten zoeken? Kwalitatief staat deze muziek op een veel hoger plan dan de meeste andere werken op deze geluidsdrager. De in 2004 overleden Gorkumse organist Jan Bonefaas is vertegenwoordigd met zijn ‘Choral I’, waarbij in het booklet nog een kritisch schrijven van Feike Asma is afgedrukt, aan wie het werk werd opgedragen. De compositie is niet onaardig, maar zal, vrees ik, ook de tand des tijds niet doorstaan. De geluidsdrager wordt afgesloten met een Bachwerkje in bewerking van Vierne (de bekende Sicilienne) en een improvisatie. Net als bij de beginimprovisatie gebruikt Gerben elementen uit het koraal ‘In dir ist Freude’, waarbij hij aan het einde van dit schijfje wel heel erg uit zijn dak gaat! Het pleidooi van Mourik voor Hollandse componisten en onbekend werk is sympathiek, maar kan – ondanks de voortreffelijke vertolkingen – het gebrek aan kwaliteit niet goedmaken. Dan moet u de cd om het indrukwekkende orgel kopen…. [SIETZE DE VRIES]

Klik hier om dit artikel te bestellen

© 2008 www.orgelnieuws.nl