Improvisatiecursus voor organisten – deel 16 – Van Driekoningen tot Pasen 3

Tweewekelijks volgt de improvisatiecursus voor organisten onder leiding van Jos van der Kooy het kerkelijk jaar. In deel zestien naderen we de veertigdagen- of lijdenstijd.

Inleidende muziek

De inleidende muziek heeft als thema de melodie van Psalm 134 uit het Geneefs psalter. Het is een beknopte koraalfantasie, alle vier regels worden afzonderlijk behandeld.

De koraalfantasie is een geliefd genre in het Noord-Duitse repertoire uit de zeventiende en achttiende eeuw. Denk maar aan Scheidemann, Tunder en Buxtehude.

Bewust maak ik geen stijlkopie, die manier van improviseren ligt mij niet. Wèl gebruik ik elementen uit de Noord-Duitse stijl, zoals snelle toonherhalingen in de solostem. Imitatio violistica heette dat, immers in vioolmuziek hoor je vaak snelle toonrepetities.

Belangrijk als cursist is dat je je thuis voelt in het gekozen uitgangspunt. Hul je nooit in een keurslijf, dan lukt het improviseren gegarandeerd niet. 

Als ik gebruik maak van historische elementen doe ik het zo dat ik ze naar mijn hand kan zetten.

‘Ik wil mij gaan vertroosten’ Liedboek 2013 lied 562

Meditatieve muziek die de gehele melodie behandelt. Tussen regel 4 en 5 improviseer ik een polyfoon, fugatisch tussenspel. Dat geeft een goede afwisseling in de overwegend homofone context. In- en uitleiding, alsmede de andere tussenspelen, zijn gebaseerd op parallelle kwinten, zie voorbeeld.

In deze muziek maak ik gebruik van de meditatieve elementen die ik behandelde in lessen 14 en 15 bij de muziek voor het Heilig Avondmaal en de muziek voor de Heilige Communie. Ook in de uitleidende muziek keren die elementen terug.

Uitleidende muziek

‘Uit uw hemel zonder grenzen’, Liedboek 2013 lied 527

Een fascinerende tekst over de menswording van Christus. De melodie is in gelijke mate fascinerend, woord en muziek zijn ongrijpbaar. Ongrijpbaarheid is het uitgangspunt voor deze muziek.

Download de voorbeelden als pdf: Notenschrift | Klavarskribo