Jean Philippe Rameau (1683-1764) leerde orgelspelen van zijn vader, organist van de Notre Dame in Dijon. Van 1702 tot 1738 bekleedde hij wel acht organistenposten: in Avignon, in Clermont-Ferrand, in Dijon, in Lyon en in Parijs – onder meer van het klooster Ste.-Croix-de-la-Bretonnerie. Toch heeft hij geen enkel orgelwerk nagelaten. En dat is jammer, want volgens tijdgenoten was hij een uitstekend organist, die speelde met verve.
advertentie
Wel maakte Rameau in 1735 een aantal clavecimbelbewerkingen van zijn opera Les Indes Galantes. Waarbij hij nadrukkelijk noteerde dat deze muziek ook ‘sur d’autres instruments’ kan worden uitgevoerd. En dat gebeurde dan ook: wanneer de Opera in het Tuilerieën-Paleis vanwege kerkelijke hoogtijdagen gesloten was, speelde Balbastre op het orgel daar, tijdens de Concerts Spirituels, regelmatig ‘Rameau’.
Opera
De cd ‘Les plus belles pages…’ die Jean-Paul Lécot in 1996 maakte met operamuziek van Rameau, is dus geheel in de geest van de meester. Op dit schijfje liet hij, op het orgel van de kathedraal in Albi, een selectie uit Les Indes Galantes, uit Hippolyte et Aricie en uit Les Fêtes d’Hébé horen.
Dit jaar heeft Lécot – hij is organist en kapelmeester van de Basilieken in Lourdes – opnieuw een cd met muziek van Rameau gemaakt. Hierop zijn, behalve nog wat stukken uit Hippolyte en uit Hébé, ook delen uit het ballet La Princesse de Navarre, uit de pastorale Naïs, en uit de tragediën Zoroastre en Les Boreades te beluisteren.
Toegankelijk
Wat op deze cd treft is dat Rameau’s muziek zo toegankelijk is. Pakkend klinken de Préludes, gespeeld op een Grand- of Plein Jeu. Innemend de Aria’s, gespeeld op een Voix Humaine, Cornet, Nasard of Tierce-en-taille. Aanstekelijk de Rigaudons, Passepieds, Gavottes en Menuetten. En lekker tegendraads de Gigues met hun vele syncopen. Strenge of ongemakkelijke geluiden kom je vrijwel niet tegen. Mooie muziek dus die uitermate geschikt is om te spelen bij trouwerijen en burgerlijke- of (hoge)schoolse plechtigheden.
Aria
Aardig is dat Lécot de Aria van de Hogepriesteres uit Hippolyte op de cd heeft gezet. Deze aria werd bekend als ‘Hymne à la Nuit’, dankzij een romantische koorzetting van Noyon – en werd beroemd dankzij een grappige uitvoering in de film Les Choristes (2004). Maar in de originele gestalte klinkt ze niet minder aantrekkelijk.
Orgel
Lécot voert Rameaus muziek uit in de Saint-Gironskerk in Monein, een stadje 60 km ten noordwesten van Lourdes. Het orgel daar werd in 1686 gebouwd door Robert Delaunay uit Toulouse. In 2013 is het door de orgelmaker Pesce uit Pau in de oorspronkelijke toestand teruggebracht. Het klinkt minder expressief dan de Delaunays in Tarbes (1680) en in Toulouse (1683). Maar wel mooi rond. Mede dankzij de vele tongwerken, Trompette, Clairon, Cromhorne, Voix Humaine en Hautbois, komt Rameau hier prachtig tot zijn recht.
Rameau-rage
Behalve Lécot hebben ook andere organisten muziek van Rameau op cd gezet. In 1998 maakte de Parijse organist Michel Alabau een cd met acht maal Rameau; dit schijfje is leuk omdat er ook muziek van Lully en Boismortier te beluisteren is. In 2010 maakte de Zwitserse organist Yves Rechsteiner een cd met Rameau-transcripties; dit schijfje is sensationeel omdat bij sommige stukken een slagwerker meespeelt. En in 2014 maakte het Ensemble Zaïs een cd waarop Clavecimbelconcerten van Rameau, dankzij de Bordeauxse organist Paul Goussot, tot spetterende orgelconcerten zijn omgebouwd.
In vergelijking met deze producties is die van Lécot sober. Maar niet minder waardevol. Want dankzij zijn soepele en verzorgde spel verveelt Rameaus muziek geen moment, en klinkt die, ook zonder ’toeters en bellen’, bijzonder aangenaam. Licht en luchtig. Als een speelse westenwind.
Jean-Philippe Rameau à l’orgue
Jan-Paul Lécot à l’orgue de l’église Saint-Girons de Monein
De la Princesse de Navarre: Prélude pour les Trompettes, Air Jeune Beauté, Passepied, Menuet I & II, Tambourin; D’Hippolyte et Arice: Prélude de l’Acte II, Air infernal, Marche des Trésiens, Prélude de l’Acte III, Air célèbre surnommé La Nuit, Gavotte I & II; Entrée des Muses, des Boréades; Gigue L’Amour règne des Fêtes d’Hébé; De Zoroastre: Air majestueux, Air du Grand-Prêtre, Rigaudon, Sarabande, Gigue; Trio des Fêtes d’Hébé; Gavotte p0ur les Zéphyrs, de Naïs; Du Requiem de Gilles donné au service funèbre de Rameau: Et tibi reddetur votum in Jerusalem, Et lux perpetua luceat eis.
Label: Adf – Bayard Musique
Nummer: 308 444.2
Speelduur: 52’58
Booklet: 12 pagina’s (FR)
Prijs: circa € 15,00
