Op donderdag 5, vrijdag 6 en zaterdag 7 juni vindt in Amsterdam voor de achttiende keer het Internationale Orgelpark Symposium plaats. Onderzoekers van over de hele wereld komen samen om over hun onderzoek te overleggen, resultaten te presenteren en plannen te maken.
advertentie
Zoals gebruikelijk staat op het programma veel muziek. De toegang is gratis. Het symposium is voor iedereen toegankelijk, mee te maken, deels of geheel. De voertaal is Engels; het programma is op de website van het Orgelpark in te zien.
Geheim
Hans Fidom van het Orgelpark: ‘Voor organisten wellicht het meest fascinerend is het onderzoek dat Jürgen Scriba zaterdag 7 juni zal presenteren. Aangezet door een opmerking van organist Jacob Lekkerkerker bij het symposium in 2024, ontwikkelde hij een windladeventiel dat nauwkeurig reageert op de bewegingen van de toets nádat die toets is aangeslagen. Zo kan de musicus daadwerkelijk door de toetsdruk te variëren de intensiteit en de beweeglijkheid van de klank bepalen.’
Scriba houdt zijn vinding geheim tot 7 juni. Hij is bekend als de voortzetter van de afdeling elektronica van het ter ziele gegane Laukhuff – en is er dus op bedacht dat zijn producten eenvoudig door orgelmakers te begrijpen en in te zetten zijn.
Explorateur
Een vergelijkbaar project presenteert Tony Decap, die voor Yves Rechsteiner – de artistiek leider van het festival Toulouse-les-Orgues – de ‘Explorateur’ ontwikkelde: een orgel dat in Rechsteiners vrachtwagentje past, en dat evenals bij Scriba in staat is zijn klank aan te passen naar gelang de manier waarop de musicus de toetsen beheerst. ‘Fascinerend is dat Decap voor zijn ‘smartvalve’, zoals hij zijn vinding heeft gedoopt, kleine luidsprekertjes als ventielen gebruikt.’
Musici zullen hun perspectief op dit type nieuwe ontwikkelingen laten zien en horen door te vertellen over de orgels die ze voor hun muziek ontwikkelen – zoals Lekkerkerker, maar zeker ook Adrian Foster (Montreal) en ensemble gamut inc (Berlijn).
‘Soms ogen hun dromen conventioneel, soms gaan ze ver over de grenzen van traditionele denkers. Gemeenschappelijke factor: de klankgenerator is altijd de orgelpijp, nooit de luidspreker. Onderzoeker Randall Harlow neemt daarin een ‘analog turn’ waar: in plaats van online alleen muziek te consumeren is er een tendens weer samen te komen en muziek zonder tussenkomst van media te beleven.’
Jonge onderzoekers
Tussen de bijdragen van orgelmakers en musici door delen twaalf jonge onderzoekers hun werk met het publiek. Onder hen Jaap Jan Steensma, die onlangs cum laude promoveerde op zijn studie naar het orgel als identiteitsdrager van de gereformeerde kerk na de Reformatie.
Kevin Fairbairn onderzoekt luisteren als basis van instrumentenbouw, Annie Garlid duikt in de opkomst van het intrigerende ‘organcore’-genre (denk aan musici als Kali Malone), en Mauricio Silva Orendain spreekt over de ‘plasticity’ van orgelpijpklank.
Hampus Lindwall ontvouwt zíjn visie op de toekomst van musiceren op orgels, net als Francesca Ajossa, Katta, Jasmine Karimova, Maria Gajraj, Elisabeth Hubmann, Amarante Nat en Jasna Velickovic.
Avondconcerten
Hoewel het symposiumprogramma al rijk is aan muziek, bieden ook drie avondconcerten volop ruimte voor luisteren en musiceren (toegang met kaartje).
Donderdagavond speelt Danya Pilchen zijn ‘Paper Braids’, geïnspireerd op het hyperorgel van het Orgelpark. Vrijdag verkent Guus Janssen het Elbertse-kistorgel (2006), gevolgd door ensemble Sound Rebellion. Zaterdag sluit het Orgelpark in de Oude Kerk af met het nieuwe ensemble van Hampus Lindwall, Ellen Arkbro en Hanne Lippard, met muziek waarin Laurie Anderson doorklinkt.
De avondconcerten starten om 20.15 uur; het symposium begint op donderdag 5 juni om 14.15 uur.
