Het nieuwe nummer van het Vlaamse tijdschrift Orgelkunst verschijnt op 1 september. Een overzicht van de inhoud.
advertentie
Bart Naessens: het claviorganum – een excentriek curiosum?
Binnen het domein van de zestiende- en zeventiende-eeuwse klaviermuziek worden we heel vaak geconfronteerd met beperkte aanduidingen op de partituur inzake uitvoeringspraktijkgerelateerde aspecten. De auteur wil een lans breken om het dogmatische denken rond klavierinzetbaarheid binnen die historische muziekpraktijk te doorbreken en de uitvoerder aan te zetten de mogelijkheden van andere klavierinstrumenten te exploreren. Een van de inzetbare klavierinstrumenten uit die rijk geschakeerde waaier aan mogelijkheden is het claviorganum. Door zijn combinatiemogelijkheid van ‘snaren en pijpen’ kan dit instrument een meerwaarde betekenen in de realisatie van klaviergerelateerde muziek in solo- en/of ensembleprakijk.
Na een beknopte situatieschets van deze klavierproblematiek wordt door middel van citaten, vermeldingen en inventarissen een historisch referentiekader en definiëring van het instrument samengesteld. Door de niet evidente combinatie van twee intrinsiek zeer uiteenlopende instrumenten is het daarbij interessant dieper in te gaan op de speeltechnische consequenties die dit ‘combinatie-instrument’ al dan niet met zich kan meebrengen. Via een selectieve oplijsting worden de belangrijkste vermeldingen van de aanwezigheid van het claviorganum per regio behandeld. Zo wordt aangetoond hoe evident, ingeburgerd en wijd verspreid de aanwezigheid van combinatie-instrumenten was. Net daarom kan het een gerechtvaardigde maar tegelijk bijzonder boeiende ontdekkingstocht zijn dit instrument te implementeren in onze hedendaagse interpretaties van muziek uit deze belichte periode.
Tim De Doncker: Schrijnwerker, kunstenaar of iets anders? De orgelbouwer Louis de la Haye aan het begin van de achttiende eeuw.
In de door de Vlaamse Overheid gedirigeerde online databank Inventaris Onroerend Erfgoed hebben ook de orgelmakers hun plaats. Eén van de gerepertorieerde instrumentenbouwers is Louis (I) de la Haye of Delhaye. De la Haye was afkomstig uit Noord-Frankrijk of Henegouwen en trok naar Gent, waar hij zijn eerste sporen achterliet in 1698. Hij stierf vermoedelijk circa 1725. Omstreeks hetzelfde moment vestigde zijn zoon Louis (II) zich te Antwerpen. Deze beknopte biografische schets vertelt echter weinig over de moeilijke omstandigheden waarin deze orgelbouwer zijn activiteiten in Gent ontplooide. Deze bijdrage schetst De la Haye’s werksituatie in de Arteveldestad vanuit het gezichtspunt van de ambachtsgilden.
Luk Bastiaens: Het gerestaureerde Le Picard-orgel in de Sint-Lambertuskerk te Neeroeteren.
Op zondag 12 juni 2016 werd het gerestaureerde eenklaviersinstrument van Jean-François Le Picard-orgel (ca. 1742) uit de Sint-Lambertuskerk te Neeroeteren opnieuw in gebruik genomen met een feestelijk inspelingsconcert door Jeroen Follon. De restauratiewerken werden uitgevoerd door Pels-D’hondt Orgelbouw uit Herselt. Het restauratieontwerp en begeleiding van deze werkzaamheden werden toevertrouwd aan Spectrum, een multiprofessionele architectenvennootschap bvba, waarvoor Alain Arnols als orgelontwerper-deskundige optrad. U krijgt hierbij een verslag van de werkzaamheden en enkele persoonlijke indrukken.
Victor Timmer: ‘…uit een kerk in Belgien aangekocht…’ Drie verdwenen Loret-orgels in Friesland.
De meeste Friese orgels zijn gemaakt door orgelmakers uit eigen streek of aangrenzende gebieden. Toch duiken er soms instrumenten op uit onverwachtse hoek. Zo blijken in Friesland ook enkele orgels uit België terecht te zijn gekomen, de meeste daarvan als gebruikt instrument. Goed bewaard bleef in de protestantse Meinardskerk te Minnertga een oorspronkelijk in 1785 door Guillaume Robustelly gebouwd orgel voor de kerk van Vreren (Tongeren), terwijl in het moderne koororgel van de Grote of Jacobijnerkerk in Leeuwarden nog een windlade en (mogelijk) enig pijpwerk van een vroeger orgel van Théodore Smet (Weelde, 1845) zijn te vinden.?Bijzondere aandacht gaat in dit artikel echter uit naar wat aan Belgische inbreng verloren ging: drie Loret-orgels uit de eerste helft van de 19de eeuw. Directe aanleiding daartoe vormde een teruggevonden advertentie waarin de in België welbekende orgelmaker, organist, klokkenist enz. Jean Joseph Loret uit Dendermonde zich kort na 1800 presenteerde op de Friese orgelmarkt.
Verder bevat het nummer de gebruikelijke orgelactualiteiten, een overzicht van de komende orgelconcerten en een overzicht van Europese orgeltijdschriften.
