Text Example

advertentie

Van de recente ‘intégrales’ van het orgelwerk van Saint-Saëns steekt er volgens de Orgelnieuws-recensent één met kop en schouders bovenuit: die van Ben van Oosten op MDG in de Madeleine in Parijs. Op de valreep van het oude jaar verheft de redactie deze 3cd-box ook nog eens tot ‘Redactiekeuze’.

Camille Saint-Saëns werd ooit door velen – vooral buiten eigen land – gezien als dé Franse toonkunstenaar van zijn tijd. ‘Zijn tijd’ strekte zich wel 75 jaar uit. Door Boëly gevormd binnen de klassieke traditie eindigde Saint-Saëns als muzikale dino in de tijd van Debussy. Zijn eigen leerling Fauré, maar ook Ravel en Debussy hadden de archaïsche Saint-Saëns ruimschoots ingehaald.

Toch is Saint-Saëns ook de componist van enkele beroemde werken uit de muziekliteratuur: Danse macabre, op. 40, Le Carnaval des Animaux – Grande Fantaisie Zoölogique en, om er nog maar één te noemen: Symphonie no. 3 en ut mineur ‘avec Orgue’ op. 78, recent nog zo schitterend uitgevoerd door Les Siècles onder leiding van François-Xavier Roth, met pa aan het orgel van de St.-Sulpice (Harmonia Mundi 2010).

Camille Saint-Saëns had een tragisch leven (verloor twee kinderen, scheidde van zijn vrouw, keerde terug naar zijn moeder, leidde na haar dood een reizend en rusteloos bestaan en stond bekend als een tamelijk onaangenaam mens!), maar dat hoor je niet terug in zijn muziek, zoals je dat wel hoort bij bijvoorbeeld Louis Vierne. Saint-Saëns wilde zijn muziek ontheffen aan het persoonlijke en subjectieve en bleef trouw aan de klassieke uitgangspunten die hij in zijn jeugdjaren meekreeg; jeugdjaren die samenvielen met de laatste twaalf levensjaren van Mendelssohn.

Er zijn op dit moment verschillende Intégrales van Saint-Saëns’ orgeloeuvre op de markt. Andrew John-Smith (Hyperion) bespeelt hetzelfde orgel als Ben van Oosten: Madeleine Parijs, Cavaillé-Coll 1846. Hoewel de Hyperion-uitgave goed klinkt (opgenomen door Dick Koomans), overtreft de MDG-opname de Hyperion prestatie nog. Want een prestatie is het wel, een goed gebalanceerde opname maken in de Madeleine: niet te direct, maar ook geen zwembad. Gerard Brooks overtuigt niet echt (de muziek van Saint-Saëns heeft gewoon meer nodig) en de Priory opname is … Priory. Mat en matig.

Bij de Engelse organisten (ook John-Smith) mis ik toch vaak wat Van Oosten nou net wel heeft: beheerste virtuositeit (beluister bijvoorbeeld eens hoe spanningsvol hij de Fantaisie en Mi bémol majeur (zonder opusnummer) opbouwt!), verdieping en mystiek. Prélude et Fugue en ré mineur op. 109/1 krijgt onder de handen van Ben van Oosten een bezonken vertolking als ooit door zijn leermeester Albert de Klerk in Brugge.

John-Smith kiest ervoor in de Madeleine (Cavaillé-Coll, in eerste aanleg 1846) geen registers te trekken die Saint-Saëns zelf als organist van deze neoklassieke tempel niet gekend heeft. Van Oosten gebruikt bijvoorbeeld wel de later (2002, Dargassies) toegevoegde chamades (met de bouw van het orgel was er al ruimte gereserveerd voor dit horizontale koperwerk). Dargassies is gelukkig bescheiden te werk gegaan met de mensuren. Waarom Van Oosten voor dit instrument kiest en waarom hij het zó gebruikt vertelt het boekje niet.

Zoals gebruikelijk bij MDG is er sprake van een heel verzorgde en smaakvolle uitgave. Van Oosten nam een aanzienlijk deel van het Franse orgelpantheon al op: Guilmant, Vierne, Widor, Lefébure-Wely, Dupré en nu Saint-Saëns. Wellicht volgen Franck, Tournemire, Gigout, Duruflé en Messiaen of selecties uit hun werk nog eens? [ARJEN VAN KRALINGEN]

Camille Saint-Saëns | Complete Organ Works

Ben van Oosten | Cavaillé-Coll Organ, Église de la Madeleine, Paris

Marche religieuse, op. 107; Trois Rhapsodies sur des Cantiques bretons, op. 7; Fantaisie (without opus number); Fantaisie, op. 101; Fantaisie, op. 157; Trois Préludes et Fugues, op. 99; Trois Préludes et Fugues, op. 109; Bénédiction nuptiale, op. 9; Sept Improvisations, op. 150; Cyprès et Lauriers, op. 156; Élévation ou Communion

Label: Musikproduktion Dabringhaus und Grimm

Nummer: MDG 316 1767-2 (3CD)

Speelduur: 57’12 + 56’23 + 52’34

Booklet: 53 pagina’s (DE/ EN/ FR)

Prijs: € 42,90

[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]