Een veelkleurige rok in schitterende tinten
‘We hebben een geweldige dag gehad’
Lied van Verlossing
Gereformeerd Kamerkoor Amersfoort o.l.v. Jannes Munneke
Samenzang
Peter Sneep, orgel
Oude Kerk, Meppel
Psalm 138, Gezang 304, Gezang 1, Psalm 25: 1-2-3-4, Is dit Uw wereld Heer?, Psalm 98, Gezang 285, Psalm 120, Psalm 139: 1-2-7-8-10, Gezang 434, Psalm 37:1-2-12, Kies dan heden, Psalm 149, Gezang 479, Psalm 91:1-5-7, Heer wij loven en aanbidden U.
Label: BM2202
Booklet: 15 pagina’s, Nederlands
De cd is alleen te bestellen via de abonneeservice van het Nederlands Dagblad. abonnee@nd.nl
‘We hebben een geweldige dag gehad […]’ zo opent het korte ‘woord vooraf’ door Peter Sneep in het begeleidende tekstboekje van deze verrassende cd. Laat ik direct met de deur in huis vallen en zeggen dat ondergetekende tijdens het luisteren naar deze opname ook een fantastische tijd heeft gehad. De persoonlijk getinte tekst vervolgt met: ‘Ongeveer honderdveertig mensen uit heel Nederland waren naar de Oude Kerk in Meppel gekomen om te zingen voor de opname van deze cd ter gelegenheid van het 60-jarig jubileum van het Nederlands Dagblad. De lezers van de krant kozen de liederen op deze cd zelf. Het hoogste aantal stemmen kreeg gezang 304: God is getrouw. Dat is een mooie boodschap van de lezers aan hun jarige krant. We hebben een geweldige dag gehad, want het is goed al zingend dicht bij God te zijn. Het was een vrolijke wisselwerking tussen koor, dirigent, zangers en organist. Enthousiasme ging voor perfectie. Na zes uur intensief zingen was het jammer dat het afgelopen was.’
Hiermee is niets teveel gezegd, het enthousiasme waarmee dit project gerealiseerd is, komt zeer nadrukkelijk naar voren, zowel in woord (de uitmuntende toelichtingen en liedteksten) als in muziek. Een krant die ter gelegenheid van een jubileum een cd met kerkmuziek uitgeeft en daarnaast een compositieopdracht verleent (‘Is dit Uw wereld, Heer?’ tekst van Ria Borkent en muziek van Peter Sneep), kom daar tegenwoordig nog maar eens om.
Sacrale muziek kan in veel vormen en stijlen worden gegoten. Het programma kenmerkt zich door diversiteit èn eenheid. Het laat zich prima vergelijken met een veelkleurige rok in schitterende tinten, van stoere protestantse gemeentezang tot aan een meer op het Gregoriaans gebaseerde aanpak. Een mooie vondst is het om een groot aantal Psalmen te omlijsten met antifonen. De antifonen zijn gebaseerd op Bijbelteksten die de toch al rijke psalmteksten in het perspectief van Gods Woord plaatsen. Zo wordt Psalm 138 gekoppeld aan de Paasboodschap uit 1 Korintiërs 15 vers 20 en 22; het ‘Ere zij God’ is de opmaat tot Psalm 98. Veel muziek (zettingen, tegenstemmen, voorspelen) is van de hand van Peter Sneep, maar zettingen van Goudimel en Adriaan Engels ontbreken evenmin. Beurtzang, canonische vormen, a capella- en samenzang, het is allemaal onderdeel van het geheel.
De keuze voor een orgel dat niet geschaard kan worden onder het type dat door velen met de toch wel discutabele term ‘gemeentezangorgel’ wordt aangeduid is goed. De organist, die hoorbaar geïnspireerd is geraakt door het Walcker-orgel, bewijst dat in principe elk goed gebouwd orgel dienst kan doen als begeleidingsinstrument. Voorwaarde is wel dat men het klankconcept begrepen heeft en hierop weet in te spelen. Sneep kiest veelal voor een illustratieve aanpak van de tekst. Dit ontaardt gelukkig nergens in goedkope effecten en een en ander wordt in een veel inventievere jas gestoken dan de alom bekende zachte-harp-pp-schelle-luit-ff-truc.
Wat we dan wèl horen? Een mystiek gekleurd vraag-en-antwoord-spel bij Gezang 304: Aeoline en Celeste vergezellen de Dubbelfluit die de dialoog met de bas aangaat. Psalm 25 wordt te baat genomen om de voor dit Duitse orgeltype zo kenmerkende achtvoets labialen te presenteren. Gezang 434 waarvan de melodie teruggaat op een seculier liefdeslied uit de 17e eeuw krijgt een bijna huppelende begeleiding om het van oorsprong dansante karakter van de melodie extra te benadrukken. Deze met tongwerken gespeelde begeleiding doet als het ware een vrolijke renaissancistische muziekgroep met het voor die tijd gebruikelijke instrumentarium aan je geestesoog voorbij trekken. Het is dan ook bijna onmogelijk om als luisteraar stil op je stoel te blijven zitten. De antifoon bij Psalm 120 roept bijna spookachtige sferen op, een confronterende aanpak. De jammerklacht gaat door merg en been. Een zelfde effect treedt in Psalm 149 op, de opening met een virtuoos gespeelde toccata die onderbroken wordt door meer verstilde momenten vormt de voorzet tot een stoere en bij tijd en wijle staccato gespeelde begeleiding. In het voorlaatste vers komen de apocalyptische taferelen hoorbaar tot leven. Wringende akkoorden zetten de accenten bij ontzagwekkende teksten als ‘En in hun rechterhand zal blinken / een zwaard dat voor de trots der volken / Gods wrake zal vertolken’. Kippenvel.
Het zorgvuldig lezen van de rake toelichtingen in het cd-boekje geeft het luisteren naar deze cd absolute meerwaarde. Hoe jammer is het dan dat de uitvoering van het booklet zeer te wensen over laat. Inhoudelijk valt er niets op af te dingen, maar de vormgeving is gewoonweg niet mooi. Foto’s op postzegelformaat, niet al te scherp bovendien. Een kleine, soms te lichte letter. Jammer!
Dankzij de vakkundigheid en de geestdrift van alle medewerkenden klinkt hier kerkmuziek zoals deze behoort te zijn. Eenheid in tekst en muziek, waarbij de muziek de tekst niet verdringt, maar waarbij bovendien de muziek niet gereduceerd wordt tot wat nietszeggend achtergrondgeluid. Dit alles met als doel de rijke en pregnante inhoud van de teksten zo duidelijk mogelijk voor het voetlicht te brengen. Hulde! [ANDRÉ KRUIJF]
© orgelnieuws.nl 2005