In memoriam prof. dr. Uwe Pape (1936–2023)

uwe pape

Op 13 augustus 2023 overleed Uwe Pape op 87-jarige leeftijd in zijn woonplaats Berlijn. Hij was een pionier op het gebied van orgeldatabanken, uitgever, orgeladviseur en erelid van stichting Utrechts Orgelarchief Maarten Albert Vente. Paul Peeters en Joost van Gemert schreven een in memoriam.

Uwe Pape werd geboren op 5 mei 1936 in Bremen. Hij studeerde wis- en natuurkunde, pedagogiek en filosofie aan de universiteit van Göttingen. Van 1959 tot 1971 was hij wetenschappelijk medewerker aan de Technische Universität (TU) Braunschweig en promoveerde daar in 1965.

Van 1971 tot 2001 was hij professor voor bedrijfskundige informatica aan de TU in Berlijn, waar hij zich vooral bezighield met optimalisatieprocedures in grafieken en netwerken en optimalisatiemethoden voor de logistiek.

Daarnaast leidde hij sinds 1985 aan de TU Berlijn de Forschungsstelle für Orgeldokumentation en beheerde hij de door hem ontwikkelde Orgeldatenbank Berlin ‘ORDA’.

Uitgeverij

In 1953 begon hij zich voor orgelbouw te interesseren en in 1959 maakte hij een begin met de orgelinventarisatie van de Braunschweiger Landeskirche. In 1962 richtte hij een eigen uitgeverij op. Toen in 2019 de laatste publicatie van Pape Verlag verscheen, had hij ruim vijftig boeken uitgegeven. Deels waren dat eigen monografieën dan wel boeken die hij alleen of samen met collega’s had geschreven, deels waren het publicaties van derden.

Zijn interessegebieden waren: orgelbouwers, beschrijvingen en technische documentatie van interessante orgels, inventarisatie, conservering en restauratie. Pape’s publicaties getuigen steeds van zeer gedegen onderzoek.

Mijlpalen waren 500 Jahre Orgeln in Berliner Evangelischen Kirchen (2 dl., 1991, samen met Berthold Schwarz e.a.), Das Werkstattbuch des Orgelbauers Christian Vater (2001) en het Lexikon norddeutscher Orgelbauer in vier delen dat hij gezamenlijk met onder anderen dr. Wolfram Hackel samenstelde en dat tussen 2012 en 2019 verscheen.

Uwe Pape organiseerde vele workshops en conferenties en was daarnaast ook werkzaam als zelfstandig orgeladviseur.

Pionier

Door de combinatie van zijn interesse voor inventarisatiewerk met zijn werk als informaticus ontwikkelde hij zich tot een pionier op het gebied van orgeldatabanken. In 1990 nam hij het initiatief tot de oprichting van die Internationale Arbeitsgemeinschaft für Orgeldokumentation (IAOD), waarvan hij bestuurslid was van 1990 tot 2006.

In 1996 namen Cees Nijsen en Joost van Gemert namens de Universiteitsbibliotheek Utrecht deel aan het IAOD-congres in Plauen (Sachsen). Ze maakten daar kennis met Uwe Pape, die vervolgens in 2000 met enthousiasme de uitnodiging aanvaardde om toe te treden tot het bestuur van de door de Universiteit Utrecht opgerichte stichting Utrechts Orgelarchief Maarten Albert Vente.

Hij reisde vele malen naar Utrecht om aan de bestuursvergaderingen deel te nemen totdat dat vanwege zijn hoge leeftijd niet langer mogelijk was. Op 3 februari 2020 benoemde het bestuur hem tot erelid.

Uwe Pape overleed op 13 augustus 2023 in zijn woonplaats Berlijn. We gedenken hem met respect en dankbaarheid.

Paul Peeters en Joost van Gemert zijn bestuursleden van Stichting Utrechts Orgelarchief Maarten Albert Vente