Text Example

advertentie

Pronkjuwelen in Stad en Ommeland. Het historische orgelbezit van de provincie Groningen. Bespeeld en beschreven door Sietze de Vries.

Martinikerk, Groningen; Dorpskerk, Krewerd; Dorpskerk, Midwolde; Jacobuskerk, Zeerijp; Dorpskerk, Noordwolde; Antoniuskerk, Kantens; Pelstergasthuiskerk, Groningen; Protestantse kerk, Noordbroek; Dorpskerk, Nieuw Scheemda; Jacobikerk, Uithuizen; Dorpskerk, Zandeweer; Petruskerk, Leens; Nicolaikerk, Appingedam; Petrus en Pauluskerk, Loppersum; Protestantse kerk, Nieuwolda; Petruskerk, Zuidbroek; Johannes de Doperkerk, Huizinge; Protestantse kerk, Farmsum; Hippolytuskerk, Middelstum.

Uitgave: Boeyenga Music Publications

Bestelnummer: BE1100

5 cd’s, 1 dvd en een uitgebreid hardcover boek in foudraal

Prijs: € 74,99

Uitvoering Sietze de Vries * * *
Uitvoering Wim van Beek * * * * *
Boek: * * * * *
DVD: * * * *
Opname: * * *

Het getuigt van heel veel lef om in deze schrale tijden een mammoetproductie uit te brengen. Op de productie van Pronkjuwelen is bepaald niet bezuinigd en ook visueel is alles van grote klasse.

Wie eerst het boek heeft doorgewerkt, raakt zeer gemotiveerd om direct met de dvd aan de slag te gaan. Het boek is verlucht met talloze fraaie foto’s van orgelfronten en ook de weidse vlakke velden van Stad en Ommeland zijn afgebeeld. De teksten (in drie talen) zijn van de hand van Sietze de Vries, die over een vlotte en vaardige pen blijkt te beschikken. De teksten zijn doorspekt met woordspelingen die ik in ieder geval heel goed kan waarderen. Ook voor fotograferen draait hij zijn hand niet om. Stuk voor stuk sfeervol en mooi van observatie! Klasse!

Ook de dvd zit goed in elkaar. Een goed draaiboek is toch maar het halve werk! Het camerawerk is zeer professioneel en er is genoeg afwisseling in de shots. Cor Edskes is degene die het meest in beeld is en ook een boeiend betoog houdt. Verder komt Jürgen Ahrend naar voren als een eerlijk en creatief vakman die pakkend kan vertellen. Bernard Edskes speelt een aanmerkelijk kleinere rol en zijn verhaal voegt niet zo heel veel toe aan dat van zijn broer. Wim van Beek komt ook in beeld, spelend op “zijn” Martini-orgel. Wat speelt die man mooi! Een lust om naar te kijken (en te luisteren, natuurlijk). Jammer dat het zo kort is… Daarentegen is Sietze de Vries betrekkelijk vaak in beeld. Hij demonstreert het korte octaaf in Krewerd en is ook steeds te horen op de soundtrack. Er zijn ook wat schoonheidsfoutjes, zij halen het niveau van het geheel echter niet omlaag. Een voorbeeld: Cor Edskes vertelt 2 keer binnen 10 minuten hetzelfde verhaal over het verbouwen van de orgelkas in de Martinikerk van Gotiek naar Renaissance.

Verder is het spijtig te constateren dat zo’n erudiet man als Cor Edskes de “subjectieve objectiviteit waardoor men het verste komt” zelf niet bezit als het om Van Oeckelen gaat. Zijn gebaar van afgrijzen na de demonstratie van het doorslaande tongwerk in Middelstum spreekt boekdelen. Overigens had een dialoogproducer wel op de Nederlandse taal mogen letten, soms zijn de grammaticale- en stijlfouten schrijnend, vooral omdat er zoveel over stijl gesproken wordt… Het zijn kleine smetjes op een heel mooie dvd.

Nu zijn we aangekomen bij de cd’s. Hier is mijn waardering (helaas) wat ambivalent. Wim van Beek zet een gedreven en spectaculaire Pièce d’Orgue van Bach neer. Dit is niet gewoon goed, dit stijgt boven alles uit van wat ik aan vertolkingen van dit werk heb gehoord. Waarom speelt hij alleen dit stuk? Sietze de Vries vervolgt met enkele andere Bach-werken. Ze worden zéér verzorgd neergezet maar het “joie de vivre” van Wim van Beek is helaas afwezig. Hier bewijst het geniale dat het de vijand van het goede is. Jammer dat na Bachs doorleefde “Sei gegrüsset, Jesu gütig” een improvisatie volgt in variatievorm die onvermijdelijk bleek afsteekt bij Bach. Was het niet beter om dan maar géén improvisatie in de Martinikerk op te nemen? Op de andere 4 cd’s komen slechts veertien andere componisten aan bod op negentien orgels. De gespeelde muziek gaat van Sweelinck tot en met Brahms. De Nederlandse componisten ná Sweelinck komen totaal niet tot klinken en dat is een gemiste kans. Zouden wijlen Gert Oost en Ewald Kooiman voor niets zoveel muziek (ook Nederlandse) die de moeite waard is hebben uitgegeven? Het repertoire wat we horen laat in vergelijking met eerdere opnamen van De Vries geen verbreding horen. Dit geldt ook voor de improvisaties in diverse stijlen. Natuurlijk is het allemaal niet slecht wat hij doet, maar als je ambassadeur van ambachtelijk improviseren wilt zijn verwacht ik meer creativiteit. Een mooi orgel inspireert tot mooie vertolkingen, luister maar naar het orgel in Leens! Ook Noordbroek is een hoogtepunt. De improvisatie in gematigd moderne stijl begint spannend en ik zit op het puntje van mijn stoel. Echter wordt deze stijl bijna ongemerkt steeds klassieker om in de laatste maten weer een paar pikantere akkoorden te laten klinken. De allermooiste improvisatie is de laatste. Kort en krachtig, zó houd je de aandacht vast!

De navolging van wijlen Klaas Bolt gaat dezelfde kant op als de Jan Zwart-cultus. Hoe bewonderenswaardig deze mensen ook waren, ontwikkeling naar deze tijd is noodzakelijk. Het zal uiteindelijk een nieuwe stoot creativiteit opleveren waardoor je “je jeugd vernieuwt gelijk een arend”, zoals het in de Statenbijbel staat.

Samengevat: Een uitgave die het ambassadeurschap van het Groninger orgelbezit van Sietze de Vries niet helemaal ondersteunt. Bij een grondiger voorbereiding en kritischer beluisteren van de opnamen hadden diverse valkuilen omzeild kunnen worden. Het orgel uit Midwolda ontbreekt en ook van de Der Aa-kerk is ook niets aanwezig terwijl er toch opnamen zijn van Johan van Meurs, Harald Vogel en Klaas Bolt. Áls er dan uiteindelijk een Van Oeckelen-orgel klinkt, hoor je het karakteristieke doorslaande tongwerk niet. Spring eens in het diepe en wees een echte ambassadeur, kom met een vervolg van onbekende Pronkjuwelen, want die zijn er ook!