Text Example

advertentie

KAMPEN – Organist, pianist en dirigent Klaas Jan Mulder is zaterdag op 78-jarige leeftijd overleden. Zijn familie heeft dat bekendgemaakt.

Hij werd bekend en geliefd, vanwege zijn orgelimprovisatie over het lied ‘Ruwe stormen mogen woeden’. Hij onthutste zijn vaste publiek met Kajem. Hij verbaasde zijn luisteraars opnieuw met een cd met orgelwerken van Bach. De afgelopen zaterdag overleden Klaas Jan Mulder gaf jaarlijks veel orgelconcerten, maakte grammofoonplaten en cd’s en was dirigent van mannenkoren, waarvan christelijk mannenkoor Door Eendracht Verbonden (DEV) uit Kampen het bekendst werd.

Hij werd op 21 mei 1930 geboren in Hardinxveld-Giessendam. Zijn vader was daar gereformeerd predikant. Het gezin Mulder was muzikaal en al jong was Klaas Jan, oudste van twaalf kinderen, ook in de ban van muziek. ,,Ik weet nog dat ik als jonge jongen van vijf of zes jaar met mijn broer Bieuwe op zolder de psalmmelodieën zat te leren. We kenden de noten nog niet. Ik herinner me dat we zo Psalm 6 ontdekten”, zei hij in 2005 in een interview met het Nederlands Dagblad ter gelegenheid van zijn 75e verjaardag. ,,De melodie ontroerde me, nu nog trouwens.”

Hij speelde op z’n vijftiende zijn eerste kerkdienst in Hattem, waarheen zijn vader in 1940 een beroep had aangenomen. In diezelfde tijd gaf hij in de Hattemse Gereformeerde Kerk aan de Achterstraat zijn eerste orgelconcert. Vader J.O. Mulder, inmiddels vrijgemaakt-gereformeerd, ging in 1951 naar Kampen. Klaas Jan ging mee en bleef daar altijd wonen. Hij was er lange tijd organist op het drieklaviers Pels-orgel van de Nieuwe Kerk aan de Broederweg en bleef er toen de kerk overging in Nederlands Gereformeerde handen.

Conservatorium

Al in zijn Hattemse tijd kreeg hij orgel- en pianoles aan de muziekschool in Zwolle. Op vijftienjarige leeftijd speelde hij uit zijn hoofd het pianoconcert van Grieg in de Buitensociëteit in Zwolle. Kort daarna werd hij toegelaten tot het conservatorium in Amsterdam met als hoofdvak piano. Orgel werd zijn bijvak. Na afronding van de conservatoriumstudie studeerde hij in Brussel verder bij pianist Eduardo del Pueyo. Daarna studeerde hij orkestdirectie bij Piet Ketting en Dean Dixon. Hij werd geen pianist. Pianoconcerten vonden vaak plaats op zondag en vanwege zijn christelijke levensovertuiging wilde hij op die dag niet concerteren.

Hij begon bij mannenkoor DEV als koorbegeleider. Nadat dirigent Belder was gestopt, mocht hij in 1960 het koor drie maanden op proef dirigeren. Het klikte tussen hem en de mannen en daarom bleef hij. Hij maakte het koor groot en DEV werd een begrip, mede door het jaarlijkse kerstconcert in de Kamper Bovenkerk. De koorleden deden alles voor hem. Als Mulder wil dat wij onder de kerkbank gaan zitten, dan gaan wij onder de kerkbank zitten, schijnt een van zijn koorleden ooit gezegd te hebben.

Kajem

In de jaren tachtig baart Mulder opzien met Kajem; de naam is ontleend aan zijn initialen. Samen met popmuzikant Ton Scherpenzeel steekt hij bekende werken uit de klassieke muziek in een hip jasje. ND-journalist Aad Kamsteeg, die een impressie wijdt aan een Kajem-concert, ziet drums, elektrische gitaren, synthesizers en enorme geluidsboxen. ,,Krijgen we spijt dat we geen watjes voor onze oren hebben meegenomen?”, vraagt hij zich af, maar hij concludeert dat het allemaal wel meevalt. Het Reformatorisch Dagblad spreekt schande van het project en in sommige kerken in Zeeland is Mulder sindsdien niet meer welkom. Zelf vindt Mulder dat hij met Kajem verkeerd begrepen is. ,,Het was een grapje. Mensen namen het veel te serieus.”

Een grote knauw krijgt zijn populariteit niet door Kajem. Zijn orgelconcerten konden altijd rekenen op hoge bezoekersaantallen. Het gewone volk hoort hem graag spelen, ook al wil Mulder het zijn toehoorders niet altijd gemakkelijk maken. Hij zette naast bekende koraalmuziek ook moderne twintigste-eeuwse componisten als Messiaen en Dupré op de lessenaar. Hij werd zo vaak gevraagd ‘Ruwe stormen’ te spelen, dat hij het op een bepaald moment niet meer wilde.

Plannen

Rond zijn 75e verjaardag voelt hij zit erg fit en heeft hij nog veel plannen ,,om echt nog eens goed te spelen”. Hij wil nog een Bach-cd maken en een cd met solowerken voor piano. Vorig jaar verscheen van hem een cd op het orgel in de St. Ouen in het Franse Rouen, een instrument dat hij zeer waardeert.

De rest van de plannen worden geen werkelijkheid. In oktober vorig jaar lijkt het erop dat Mulder een tia heeft gehad, maar al snel wordt duidelijk dat er meer aan de hand is. Een maand later wordt een hersentumor weggehaald. Hij moet koor- en orgelconcerten afzeggen, iets wat hem gedurende zijn hele carrière nooit is overkomen.

Met kerkscheuringen had hij niet veel op, zei hij in 2005. De laatste jaren liet hij het spelen tijdens kerkdiensten steeds vaker aan zijn broer Jos over. ,,Ik ben een tikkeltje argwanend ten aanzien van mensen en groeperingen die een soort fundamentalistische waarheid in pacht hebben. Alles draait, alles is in beweging. Daarom geloof ik niet in het belang van vaststaande meningen en dogma’s. Die houden geen stand.”

Kerkscheuring

Hij vertelt dat er in zijn hoofd iets knapte toen hij in 1967 opnieuw een kerkscheuring moest meemaken. Zijn inzichten veranderden, ook ten aanzien van het pianospelen op zondag. ,,Wij leven niet meer in de tijd van het Oude Testament. Daarom gelden die sabbatsregels ook niet meer.”

Ondanks zijn veranderde inzichten, wilde hij het christelijk geloof niet loslaten. Nadat hij in 2005 zijn verjaardagsinterview ter inzage heeft gekregen, faxt hij een nieuwe slotzin terug, waarin hij de scherpe kantjes van zijn twijfel wegneemt. ,,Voordat ik voor het laatst mijn ogen dicht doe, vertrouw ik dat het goed komt”, schreef hij.

Mét toestemming overgenomen uit het Nederlands Dagblad.