Text Example

advertentie

Flemish Organ Treasures, volume 3

Het Binvignat-Houdtappelorgel (1793) in de Sint-Quintinuskathedraal van Hasselt (B); Johan Hermans, orgel; kathedraalkoor Hasselt en het kamerkoor Maastricht o.l.v. Ludo Claesen.

Jean Adam Guiliain: Magnificat / Suite du second ton: Beata Maria (Prelude, Tiercie en taille, Duo, Basse de trompette, Trio de flutes, Dialoge, Plein jeu).

Ludo Claesen: Kyrie, Gloria, Sanctus, Communio en Agnus Dei uit Missa ‘Ave virga Jesse’; Orgelfantasie ‘Regina Caeli’.

Paul Steegmans: Salva Regina, Weesgegroet – Conceptio Immaculata, Pastorale en Finale

Joost Termont: Bewerking over: Maria boven allen uitverkoren

Kurt Bikkembergs: Salva Regina, Ave Maris Stella en Ave verum curpus uit ‘Tria Cantico Sacrae Mariae’.

Ludo Hulshagen: Sortie

Label: Vision-Air 2005/2

Tijdsduur: 68:24

Boekje: 8 pagina’s

Prijs: € 14 (inclusief verzendkosten)

Als je een cd-serie ‘Vlaamse Orgelschatten’ (Flemish Organ Treasures) noemt, is het de vraag of je aan zo’n cd een koor moet laten meewerken. Je wilt een schat van een orgel laten horen, en dan zingt het koor er steeds doorheen.

Het orgel in de kathedraal van Hasselt is in 2002 teruggebracht in de staat waarin het in 1793 verkeerde. In dat jaar bouwde de Maastrichtse orgelmaker Joseph Binvignat met zijn compagnon een nieuw orgel voor de Hasseltse kathedraal. Ze gebruikten een aanzienlijk aantal pijpen uit 1593 van Nicolaes Niehoff, volgens het boekje de oudst bewaarde van België. Orgelmakerij Guido Schumacher uit Baelen bracht het orgel vier jaar geleden terug in oude staat en voegde een vrij pedaal met vijf registers toe.

Op de voorkant van het boekje gaat het nog over het ‘Binvignat-Houdtappelorgel’, binnenin blijft de naam Houdtappel achterwege. Lastig voor leken. De toelichtende tekst stelt op meer punten teleur. Kennelijk is er tussen 1793 en 2002 heel wat met het orgel gebeurd, maar wat dat is, kom je niet te weten. Het gebeurt wel vaker bij restauratie van een orgel alle voorgaande ingrepen verzwegen worden. Hoe je zaken uit het verleden ook taxeert, je kunt de geschiedenis niet uitwissen. Geschiedenis negeren is zelfs gevaarlijk. Mensen die dat met hun eigen verleden doen, komen bij de psychiater terecht. Op internet staat een interessant document, dat veel vragen over de geschiedenis van het orgel belicht: Zie

http://www.monument.vlaanderen.be/orgel/nl/restauratie/verslagen/77_hasselt_kathedraal.doc

De cd opent met Guilain, waarmee je een goede indruk krijgt van het oorspronkelijke gebruik van het orgel in 1793. De Missa van Claesen is geschreven in een rooms-katholieke stijl uit te tweede helft van de 20e eeuw. Het werk toont verwantschap met muziek van Albert de Klerk maar kent ook latere, minimal-achtige invloeden.

De gezamenlijke koren hebben een warme klank die leunt op het orgel. Intonatieproblemen bij de zangers worden echter funest bij a capella-gedeelten. Dan zakt het koor en je hebt even jeuk aan je oor als het orgel weer inzet. Door de milde Neidhardt-stemming worden de 20e-eeuwse orgelpartijen van Claesen, Steegmans, Termont en Hulshagen nergens wrang. Bikkembergs muziek, beïnvloed door gregoriaans en Arvo Pärt, is onbegeleid. Dat is opmerkelijk bij een cd waarop het orgel centraal staat.

Charmant aan de cd is, dat op Guilian na alle componisten uit Hasselt komen. Heel erg is dat in het laatste werk van de cd – de Sortie van Hulshagen – de laagste toon van de Bombarde er verschrikkelijk naast staat. Eerder op de cd klonken de tongwerken al niet helemaal strak, maar dat kun je nog door de vingers zien. Maar heeft niemand tijdens de opnamesessie dat met die Bombarde gehoord? De gewraakte toon duikt regelmatig op. Achterop het boekje staan de namen van een sound engineer en een producer. Die moeten toch meteen hun mobieltje gepakt hebben om een orgelstemmer te bellen? Dit is een Sortie waarbij echt zo snel mogelijk de kerk verlaat.

De titel van de cd – Flemish Organ Treasures (deel 2 heette nog treasure, enkelvoud) – zet je op het verkeerde been. Het is geen orgelportret, eerder een koor-cd met orgelintermezzi. Maar een koor-cd is het ook weer niet, want de gezongen teksten staan niet in het boekje. Laten we het houden op: Vlaams Raadsel, volume 1. [REDACTIE ORGELNIEUWS]